Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

İslam'ın Mahiyeti

İslam

İslam'ın Mahiyeti

İslam'ın manası, teslim olmaktır; Allah'ın emir
ve yasaklarına teslim olmak. Allah'ın hükümlerine teslim olmaksızın İslam olmaz.
(Bkz. En'am, 162 ve Nisa, 65) İnsan, Allah'ın yarattığı kuldur.

Allah, ilmiyle her şeyi kuşattığından ve hikmet
sahibi olduğundan kulluğun gereği, O'na teslim olmaktır. Hayatın kanunları
insanın Allah'a teslim olmasını gerektirir. Çünkü bu kanunları da, insanı da en
iyi bilen, Allah'tır.

Bütün kâinat ve içindeki her şey o yaratıcının
kanunlarına itaat etmektedir. O yüzden bütün kâinatın dini İslam'dır. Güneş, ay,
yıldızlar hep müslümandır. Dünya, hava, su, ışık, ağaçlar, taşlar ve hayvanlar
da müslümandır. İslam, Allah'a itaat edip teslim olmak demek olduğu için, bütün
bu varlıkların isyan etmeden Allah'a itaat ettiklerini görmekteyiz. Yani teslim
oluşlarına, müslüman oluşlarına şahidiz. ?Allah'ın dininden başkasını mı
arıyorlar? Oysa göklerde ve yerde olanların hepsi ister istemez O'na teslim
olmuştur ve O'na döndürülüp götürüleceklerdir.? (Al-i İmran, 83) Bu ayette
gökte ve yerde olanların teslimiyeti insana örnek olarak gösteriliyor ve
deniliyor ki ?Ey insan, işte sen de böyle teslim olmalısın!? Hz. Ali'nin de
dediği gibi ?İslam teslimdir, teslimiyettir.? Allah'a teslim olmayan kimse,
müslüman sayılmaz. İnsan neye teslim olmuşsa ona kul olmuş demektir.
İslam, imanın bir tezahürü, dışa yansımasıdır. İman etmeden teslimiyet, yani
imansız İslam olur mu? Olsa bile makbul değildir. Münafıklar inanmadan
teslimiyet gösteren insanlardır. Günümüzde de gerektiği şekilde iman etmediği,
Allah'ın hükümlerini içine sindiremediği, başka ideolojileri (dinleri)
benimsediği halde kendilerini ?müslüman? olarak tanıtan insanlar bu sınıfa
girerler. İslamiyetin (teslimiyetin) geçerli olabilmesi için gönül rızasıyla,
kayıtsız ve şartsız tam bir teslimiyetle Allah'ın şeriatına teslim olmak
gerekir.

İnsan da kendi hür iradesi ve tercihiyle Allah'a
teslim olursa, İslam'ı seçip müslümanca yaşarsa, kâinatın boyun eğdiğine teslim
olduğundan artık o, kâinatla barışıp uyum sağlar. Böylece bu insan, Allahü
Teala'nın dünyadaki halifesi, temsilcisi olur.

İslam dinini, kapsamlı olarak kısaca tanımlamak
mümkün değildir. Onun kapsamlı tarifi ancak Kur'an ve sünnetin tamamıyla
yapılabilir. Çünkü İslam'ın muhtevası ve sınırları Kur'an ve sünnetle
çizilmiştir. İslam, Kur'an'dan ve sünnetten öğrenilebilir. Yüce Allah bu dini
her yönden mükemmel ve kapsamlı kılmıştır. Öyle ki, İslam'da hükmü açıklanmamış
hiç bir mesele yoktur. Bir mesele mubah mıdır, haram mıdır, mekruh veya sünnet
midir, vacip veya farz mıdır; yapılan herhangi bir eylem veya inancın
hükmü belirtilmiştir. İnanç, ibadet, siyaset, sosyal, ekonomi, savaş, barış,
hukuk veya insanı ilgilendiren başka herhangi bir mesele olsun; onunla
ilgili dinde mutlaka bir hüküm vardır veya müctehidler, hükmünü Kur'an ve
sünnetten yola çıkarak tesbit ederler. Allah, Kur'an-ı Kerim'in özelliğini
şöyle açıklar: ?Sana bu kitabı (Kur'an'ı) her şeyi beyan etmek, açıklamak
için gönderdik.? (Nahl, 89 ve yine bkz.Yusuf, 111) Kur'an ve sünnette hükmü
açıkça belirtilmeyen meseleler hakkındaki hükmü, İslam ümmetinin müctehid
alimleri, kitap ve sünnete dayanarak çıkarırlar.

Peygamberimiz İslam'ı değişik şekillerde
tanımlamışlardır. Bu tanımlardan biri şu şekildedir: ?İslam, beş esas üzerine
bina edilmiştir (kurulmuştur). Allah'tan başka ilah olmadığına ve Muhammed'in
(s.a.v.) O'nun kulu ve rasülü olduğuna şehadet etmek, namaz kılmak, zekat
vermek, Beyt'i (Kâbe'yi) haccetmek ve Ramazan orucunu tutmaktır.?[1]

Yukarıdaki hadis, İslam binasının bu beş temel
üzerinde kurulu olduğunu açıklamaktadır. Dikkat edilmesi gereken husus, bu beş
esas, İslam'ın temelleridir ama, İslam'ın tamamı değildir. Bir evin sadece
temellerden ibaret olduğu nasıl söylenemezse, İslam'ın bu beş temelden ibaret
olduğunu iddia etmek de aynı şekilde yanlıştır. Kur'an-ı Kerim'i açıp okuyan
görecektir ki, bu beş hususun dışında ahlaktan, iktisattan, sosyal meselelerden,
siyasetten, barıştan, savaştan, hayırdan, şerden... söz edilmiştir. İslam, temel
ve binadan meydana gelmiştir. Temel, bu beş rükundur. Bina ise, insan hayatıyla
ilgili İslam'ın diğer hükümleridir. Müslümanın görevi, İslam'ı tümüyle tanımak
ve tüm olarak ikame etmek, ayakta tutmaktır.

Bu meşhur hadis-i şerifin ışığı altında İslam'ın
temellerini ikiye ayırabiliriz: Şehadet kelimeleriyle özetlenen iman
ve önemine binaen dört amelin zikredilmesinden anlaşılan amel-i salih..
İslam, şehadet kelimesi ve imanın rükûnlarıyla ortaya çıkan inançtır. İslam;
namaz, zekat, oruç ve hac ile ortaya çıkan ibadetlerdir. Bunlara İslam'ın
rükûnları, temelleri denilir. İslam'ın geri kalanı ise, bu temeller üzerine
kurulan binadır. Bu binayı meydana getiren unsurlar İslam'ın hayat sistemleri,
nizamlarıdır: Siyasî nizam, ekonomik nizam, ahlakî nizam, askerî nizam, sosyal
nizam, öğretim nizamı vs. İslam'ın hakimiyetini sağlaması için ayrıca
müeyyideleri vardır. (Müeyyide: Kanun ve ahlakî emirlerin yerine getirilmesini
temin eden kuvvet, yaptırımla ilgili kural demektir.) Bu müeyyideler; cihad,
marufu emredip münkerden sakındırmak; fıtrî cezalar, Allah'ın dünya ve ahirette
verdiği Rabbanî cezalardır. O halde İslam; inanç, ibadet, hayat sistemleri ve
müeyyidelerdir.

İslam, insanın içi ve dışı, kalbi ve kalıbı,
aklı ve vicdanı, arzusu ve nefreti, duygusu ve hassasiyetiyle Allah'a teslim
olup boyun eğmesidir. Kalbini ve aklını, elini ve eteğini, içini ve dışını
Allah'ın hükmü dışındaki her türlü etkiden kurtarmaktır. İslam, genel nizam,
hayatın her cephesiyle ilgili kanun ve vahiyle emredilip, peygamberle tebliğ
edilen, insan davranışlarının programıdır. Bu programa uyana sevap; uymayana
ceza vardır. İslam, Allahü Teala'nın indirdiği ahkam (hükümler), akide, ibadet,
ahlak, muame-lat, Kur'an ve sünnetteki haberlerin bütünüdür.

İslam'ın zıddı, cahiliyyedir. (Cahiliyye
bir inanç ve yaşama biçimi olarak İslam'ın dışındaki her türlü küfrün
ortak adıdır. Küfür demektir.) İslam'ın her parçasının karşısında
mutlaka cahiliyye vardır. Hz. Ömer'in dediği gibi, ?İslam'la
cahiliyyeyi bilmeyenler türeyince, İslam'ın düğümleri teker teker çözülür.?
İslam tüm ayrıntılarıyla cahiliyyenin karşıtıdır. Çünkü İslam'dan her bir cüz,
Allah'ın her şeyi içine alan ilminin eseridir. Ona karşı olan her düşünce ve
hareket de, mutlaka cahiliyyedir. Çünkü o, sınırlı insan ilminin eseridir.
Üstelik insanın heva ve arzuları kendisine galip gelebilir; güzeli çirkin,
çirkini de güzel görebilir. ?Yoksa onlar cahiliyye idaresini mi istiyorlar?
İyi anlayışlı bir toplum için, hüküm koyma yönünden Allah'dan daha güzel kim
vardır?? (Maide, 50)

Bazı insanlar, cahiliyye yolunda gidenlerin bir
kısmının hareket, yaşayış veya bazı sistemlerinde ortaya çıkan güzel ve
olgunluğu görünce, şüpheye düşerler. Bunun sebebi, İslamiyetten olan bir şey,
bazan cahiliyye ile karışır. İslam'dan olan o şey, orada da güzel görünür. Cahil
kişi, İslam'ın hakikatını bilmediği için bu düzene bağlanır. Şayet bu insan
hakkı bilseydi, o cahiliyye düzeninde gördüğü kısmî iyiliklerin İslam'a ait
olduğunu anlayacak, kaynağa ve asla yönelecekti.

İnançlarda İslam ve cahiliyye vardır.
İbadetlerde İslam ve cahiliyye vardır. Ahlakta, siyasette, öğretimde, savaş,
barış ve sosyal meselelerde İslam ve cahiliyye vardır. İnsanla ilgili bütün
meselelerde, bütün kanun ve kurallarda İslam ve cahiliyye vardır. İnanç ve
ibadetlerdeki cahiliyye, cahiliyyelerin en tehlikelisidir. Onun için Allahü
Teala, sağlam itikatla beraber bazı cahiliyye hareketlerinde bulunanları affeder
ama, inanç ve ibadetleri cahiliyye inanç ve ibadetleri olan kimseyi, İslam'ın
tüm ahlakıyla ahlaklansa dahi kesinlikle affetmez. ?Allah kendisine şirk
koşulmasını affetmez. Ama bunun dışında dilediğini affeder.? (Nisa, 48)

Allahü Teala İslam'ı bir bütün olarak
göndermiştir. Kim tümünü alırsa, işte o müslümandır. Kim onun bir kısmını alır
ve bir kısmını almazsa, İslam'la cahiliyyeyi birbirine karıştırmış olur.
?Yoksa siz Kitab'ın bir kısmına inanıp bir kısmını inkâr mı ediyorsunuz? Sizden
bunu yapanların cezası dünyada rezil ve rüsvay olmaktan başka bir şey değildir.
Kıyamet gününde ise azabın en şiddetlisine atılacaklardır. Allah sizin
yaptıklarınızdan gafil değildir.? (Bakara, 85) Her müslümanın, cahiliyyenin
bütün âdet ve kurallarından arınmış olması ve İslam'ın bütününü alması gerekir.
İslam ümmeti de, İslam devleti için mükemmel bir örnek olmalı ve yeryüzünden
cahiliyye düzenini silmeye çalışmalıdır.

İslam devlet düzeninden sapma ve giderek
İslam'ın hukuka, muamelâta dair ahkâmının kaldırılması, müslümanlar arasında
cahiliyye düzeninin yayılmasına vesile oldu. ?İslam'ın halkaları teker teker
çözülecek. İlk olarak yönetim halkası çözülecek ve en sonunda da namaz halkası
sökülecektir.? Cahiliyye düzenini tüm yeryüzünden söküp atmak, fitneyi
kaldırmak için hücum edenin İslam olması gerekirken, hücuma uğrayan kendisi
oldu. Cahiliyye düzeni onu tamamen söküp atma çabasındadır. Bu gün İslam
topraklarında ne kadar çok cahiliyye idareleri vardır ve bu cahiliyyelere
uyan ne kadar çok müslüman vardır. Cahiliyye düzenlerinin (bâtıl dinlerin)
ortak özellikleri, İslam'a, tevhide düşman olmalarıdır (Bkz. Din ünitesi).

[2]



[1]
Buhari, İman 1; Müslim, İman 22; Nesai, İman 13; Tirmizi İman 3.

[2]
Ahmet Kalkan, İslam Akaidi 58-61.

DİN ..
DİN ..
Din; Anlam ve Mâhiyeti
Sözlük Anlamı
Din Kelimesinin Türevleri
Terim Olarak Din
Kur'ân-ı Kerim'de Din Kavramı
?Din?in Kur'an'daki Anlamları
Din Kelimesindeki Unsurlar
Hadis-i Şeriflerde Din Kavramı
Din Anlayışları ve Diğer İnançlarda Din .
İslam'a Göre Din Gerçeği
Dinde Aşırılık
Karşı Din; Allah'a Din Öğretmeye Kalkmak
Dinin Kaynağı
Din Duygusunun Menşei
Dinin Gerekliliği
Din ve Bilim ..
Dinlerin Tasnifi
Hak Din .
Muharref Dinler
Bâtıl Dinler (Uydurma Dinler)
Bâtıl Dinleri de Tanımanın Gerekliliği
Yozlaştırılan Din; Halkın Dini ve Hakkın Dini
Bu Din Benim Dinim Değil!
Liselerde Din Dersi Eğitimi ve Ders Kitapları
Kemalizm; Resmî Din mi? Atatürk'e Ta ı veya Peygamber Diyenler
Yönlendirilen Din; Devlet Dini  ve Diyânet
Diyanetin Hutbelerinden Küçük Birer Kesit
DİN .. Dinin Tanımı
Din Kavramı Ve Çok Yönlü Açıklaması (Ruhanî Ve Seküler Yaşam)
İslam'a Göre Din Gerçeği
Diğer İnançlarda Din .
Dinin Kaynağı
Din Duygusunun Menşei
Dinin Gerekliliği
Din, İman, Amel Ve Ahlak Kavramları Arasındaki İlişki
Ahlak .
Din Açısından Çeşitli Kavramlar
Din Ve Şeriat
Din Ve Kutsallık .
Din Ve İlahiyat
Dindarlık Ve Takvâ .
Dindaşlık (Din Kardeşliği)
Dinadamı Sıfatı Ve Hiyerarşi
Dinsizlik .
Din Ve Yobazlık .
Din Ve Teokrasi
Din ve Sentezcilik .
Dinler (İnanç Kurumları)
Büyük İnanç Kurumları 1- Hak Dinler (Semavî Dinler)
a) Makbul ve Geçerli Din
b) Muharref Dinler
3- Bâtıl Dinler (Uydurma Dinler)
Din Hükmündeki Siyasi-Ruhani ve Siyasi-Felsefi Akımlar
1) İslam'dan Kopan Kamplar
İsmailîlik
Dürzî (Dürzü) lik
Nusayrîlik
Râfızıylik
Kadiyanîlik
Bahaîlik
2- Tamamen İslam Dışı Çağdaş Düşünce ve İdeolojiler
Rasyonalizm
Darvinizm
Pozitivizm
Sosyalizm
Bâtıl Dinleri de Tanımanın Gerekliliği
Din ve Bilim ..
İSLÂM DİNİ İslâm Kelimesinin Sözlük Anlamı
Terim Anlamı
İslam'ın Mahiyeti
İslam Dini'nin Gayesi
İslam Dini'nin Hükümleri
İslam'ın Genel Özellikleri
İslam'ın, Önceki Peygamberlerin Şeriatlarıyla İlişkisi
İslâm Hakkında Birkaç Ayet
İslam'ın Rükûnları
İslam'ın Tebliği
İslam'ı Hayata Hâkim Kılmak .