Sarımsak ülkemizin her tarafında yetiştirilen bir sebzedir. Sarımsak çevre şartlarına iyi adapte olabilen yapısından dolayı ülkemizin her tarafında yetiştirilmekle birlikte ideal üretim alanlarının deniz ikliminden kara iklimine geçilen yöreler olduğu kolayca görülür. Kastamonu, Amasya, Tokat illerimizde önemli boyutlarda sarımsak üretimi başarıyla sürdürülmektedir.

Sarımsak ülkemizin çok yağış alan Karadeniz kıyı bölgesi dışında hemen her tarafında kolayca yetiştirilir. Çok yağış alan bu kıyı kesiminde de taze sarımsak olarak rahatça yetiştirilmektedir.

Toprak istekleri yönünden seçici değildir. Sarımsak bitki besin maddeleri ve organik maddelerce zengin toprak ister. Hafif karakterli, kaymak bağlamayan alüviyal topraklarda iyi gelişir.

Taze organik gübreden kaçınılmalıdır. Toprak pH’sı 6.5-7 arasında olmalıdır. Nötr topraklarda üretim daha başarılı olur.

Bitki gelişme dönemi yağışların en yoğun olduğu dönem olup, bu nedenle sarımsak genelde sulamaya gerek kalmadan yetiştirilebilir. Sulamanın gerekli olduğu hallerde yağmurlama sulama yapmak en başarılı sonucu verir. Bitkiler 30-40 cm boy aldıklarında ayrılan azotla birlikte gerekli potasyum, potasyum nitrat şeklinde sulamadan önce bitkilerin yapraklarına gelmeyecek şekilde serpme olarak verilerek gübreleme tamamlanır. Bunlardan sonra hasada kadar herhangi bir işlem yapılmaz.

Yurdumuz sarımsak tipleri yönünden büyük bir zenginliğe sahip olmasına rağmen, bugüne kadar tescili yapılmış bir sarımsak çeşidi bulunmamaktadır. Sarımsak çeşitlerimiz yöresel olarak anılırlar. Kastamonu ve Balıkesir sarımsağı en meşhur olanlarıdır. Bilhassa Kastamonu sarımsağı Türkiye ve dünya piyasalarında aranan bir çeşittir.

Üretim yapılacak tarlayı seçerken toprağın kaymak bağlamayan bir yapıda olmasına özen gösterilir. Üretimi yapılacak tarlanın organik maddelerce zengin olması en az % 4-5 civarında humus içermesi başarılı bir üretim için gereklidir. Sarımsak nötr toprakları sevmektedir.

Dikimde kullanılacak dişlerin bulunduğu sarımsak başları genel özelliklerine bakılarak seçilir ve dişleri ayrılır. Daha sonra iriliklerine göre 2-3 grupta toplanır. Dişleri ayırma esnasında zarar görenleri çıkartılır ve kullanılmazlar. Gruplandırılan dişler ayrı partiler halinde dikilmelidir. Bu yapılmazsa gelişme ve olgunlaşma yeknesak olmaz, üretilen başlar irili ufaklı olur.

Sarımsak taze organik gübrelerden hoşlanmaz. Sarımsak üretilecek tarlanın dikimden en az 3 ay önce yanmış organik gübre ile dekara 3-5 ton gelecek şekilde gübrelenmesi ve gübrenin toprağın 25 cm derinliğe kadar sürümle karıştırılması gerekir.

Hasat zamanı, sarımsağın taze ya da kuru olarak nasıl değerlendirilecekse ona göre değişme göstermektedir. Taze sarımsak üretiminde, mayıs- haziran aylarında hasat yapılmakta ve küçük demetler halinde, Kastamonu, Taşköprü ve Germeç mahalli pazarlarında satışa sunulmaktadır.

Sarımsaklarda hasat bitkinin yapraklarının iyice kurumaya başladığı dönemde yapılır. Sarımsaklar hevenkler halinde asılarak depolanacaksa hasatta yaprakların tam olarak kuruması beklenmez, hasat bitkilerde eksenin örmeye imkan verecek şekilde solduğu dönede yapılır. Hasat zamanı bölgeye ve dikim tarihine bağlı olarak büyük değişiklik gösterir.

Pırasa ülkemizde kışlık sebze olarak kullanılan ve bütün bölgelerimizde üretilip tüketilen bir sebzedir. Özellikle kara ikliminin hüküm sürdüğü bölgelerimizde kışlık sebze tüketiminin çok önemli bir bölümünü oluşturur ve beslenmede önemli bir yeri vardır.

Yazlık pırasalar:

Bu çeşit pırasaların yaprak rengi açık yeşildir. Bitkiler daha yumuşak dokulu, daha kısa ömürlü ve soğuklara daha hassastır. Yaprak ayası daha dar, yaprakları dik duruşludur. Yalancı gövde, kışlık çeşitlere göre 2-3 kat daha uzun olup çeşit özelliği ve yetiştirme şartlarına bağlı olarak 80 cm‟ye kadar çıkabilir. Bu gruba giren pırasa çeşitleri - 8 ºC / - 10 ºC‟de ölür. Yalancı gövdenin gövde ile birleştiği kısımda soğan oluşmaz.

Kışlık pırasalar :

Kışlık pırasaların yaprakları daha koyu yeşil renkli ve yaprak ayaları daha enlidir. Yazlık pırasalara göre yalancı gövde daha kısa ve daha kalındır. Bu çeşit pırasaların yalancı gövdesi 40 cm – 45 cm uzunluğunda ve 3 cm – 5 cm kalınlığındadır (kara pırasa 20 cm – 25 cm uzunluğunda ve 5 cm – 6 cm kalınlığındadır). Kışlık çeşitler yalancı gövdenin gövde ile birleştiği yerde hafif soğan oluşturur ve çok düşük sıcaklıklara dayanabilir.

Pırasa, serin iklimden hoşlanan bir sebzedir. Sıcaklığın 15-20 0C olması istenir. Hava sıcaklığının artması, kaliteyi ve gelişmeyi olumsuz yönde etkiler. Çok sıcak ve kurak bölgelerde temmuz, ağustos, eylül aylarının dışındaki periyotlarda yetiştiriciliği yapılır.

Pırasa, toprak istekleri açısından seçici değildir. Tınlı-killi topraklarda en başarılı sonucu verir. Organik besin maddelerince zengin topraklardaki yetiştiriciliği çok başarılı olur. Yetiştirmede en çok ihtiyaç duyulan ve verime etkisi en yüksek besin elementi azottur.

Pırasalar ya saf kültür ya da karışık hâlde yetiştirilir. Karışık kültürde pırasa tohumları turp, havuç vb. kısa boylu bitkilerin tohumları ile ekilebilir. Saf kültür yetiştiricilikte ise iki yol takip edilir. Birinci yol direk tohum ekimidir. İkinci yol ise önce fide yetiştirme, sonra fide dikmedir.