Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Heva'nın Anlam Sahası

Heva

Heva'nın Anlam
Sahası:

'Heva'; boş, hava dolu, sonuçsuz, değersiz gibi
anlamlara gelir.

Bu kavram nefsin şehvete ve zevke düşkünlüğünü
anlattığı gibi, ilim sahibi olmadan sahibine emir veren nefis anlamında da
kullanılmaktadır. Böyle bir nefis sahibini şehvete ve aşırı zevke düşürüp günaha
sürükler, sahibini de uçurumlara ve Cehenneme düşürür.

İnsanın aşırı isteklerine, Allah'tan gelen ilme
yani vahye uymayan tutumlarına ?heva' denilmektedir. Nefsin sınırları istekleri,
meşru arzuları normal yoldan karşılandığı zaman hata değil sevap bile oluyor.
Nefis her zaman çeşitli isteklerde bulunur. Bu isteklerin bir kısmı insanın
ihtiyacı değil, nefsin aşırı istekleridir. Kişi nefsinin meşru isteklerini
inandığı Rabbin gönderdiği ölçüler içerisinde karşılayabilir. Aşırı isteklere
uyulması; nefsin Rabbin ölçülerine aldırmaması anlamına gelir. Bu şüphesiz bir
hatadır ve sahibine zarar veren bir şeydir.

Eğer nefis Allah'tan gelen ilme, yani vahye
uyarsa, görüşlerini, kararlarını, isteklerini bu ilme uygun bir şekilde
ayarlarsa; o nefis doğru yolda olan nefistir. Fakat bir kimse Allah'tan gelen
ilme-vahye kulak asmaz, yalnızca kendi görüşünü, zevkini, kararını, arzusunu ön
plana çıkarırsa bu nefis doğru yoldan azan bir nefistir ve o kişi heva'sına uydu
demektir.

Yeryüzündeki bütün günahların, bütün şirklerin,
bütün kafirliklerin sebebi heva'ya uymaktan ileri gelir. Bir iş yaparken, bir
şeyin hakkında karar verirken, bir ibadet fiilini yerine getirirken, bir şey
yanlış mı doğru mu diye düşünürken; kişi ya kendi aklına ya da inandığı dinin
ölçülerine uyar. Eğer akıl Allah'tan gelen ilme yani vahye uyuyorsa, o akıl
isabetli karar verir. Eğer bir akıl Allah'tan gelen haberlere inanmıyorsa, o
aklın sahibi kesinlikle yanılacaktır ve heva'sına uymuş olacaktır.[1]



[1]
Ahmet Kalkan, İslam Akaidi: 451.