Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

İbâdet

İbâdet

İbâdet:

?Ben insanları ve cinleri,
ancak Bana ibadet etsinler diye yarattım.? (Zâriyât: 51/56)
Sahâbeden Muaz b. Cebel
anlatıyor: Bir gün Rasûlullah bana,
?Ey Muaz! Allah'ın, kulları
üzerindeki hakkı nedir?? diye sordu. Ben;
?Allah ve Rasûlü daha iyi
bilir? dedim. Rasûlullah:
?Allah'ın kulları üzerindeki
hakkı, kulların O'na ibâdet edip, başka hiçbir şeyi şirk/ortak koşmamalarıdır.?
buyurdu.[1]

İbâdet kelimesinin lügat
mânâsı; itaat etmek, boyun eğmek, tevâzu göstermek, bağlanmak ve hizmet
etmektir.
İslâmî ıstılahta ibâdet:
Yapılması sevap olan, Allah'a yakınlık ifâde eden, yalnız O'nun emirlerini
yerine getirmiş olmak ve rızâsını kazanmak niyetiyle yerine getirilen her türlü
harekete ibâdet denir. Kısaca ibâdet, Allah'ın râzı olduğu her söz ve fiile
verilen isimdir. İbâdet, Kur'ân-ı Kerim'de hiç bir zaman sadece namaz kılmak,
oruç tutmak, haccetmek mânâlarında kullanılmamıştır. İbâdet dinin tamamıdır. Din
ise hayatın programını çizer, insanların yaşam tarzını belirler. Yemek yemek,
devlet kurmak, ahlâk, evlilik, hukuk, mâlî işler... kısaca hayatın tamamı
dindir, dinin tamamı da ibâdettir.
İbâdet 5 anlama gelmektedir.
Bunlar:
1) Kul olmak, kulluk
etmek.
2) Boyun eğmek, itaat
etmek.
3) İlâh tanımak
(otorite tanımak, hükmüne teslim olmak ).
4) Herhangi birine ya da
bir şeye bağlanmak.
5) Yönelmek, meyletmek.
Herhangi bir davranışın Allah'a
ibâdet olabilmesi için üç şart vardır:
a) Meşrûiyet:
Yapılan amelin Allah'ın müsaade ettiği veya emrettiği bir şey olması.
b) Usûl-Metod: Allah'ın
emrettiği ve Rasûlullah'ın yaptığı şekilde yapmak..
c) Niyet/kasd: Allah
rızâsı için yapmak; başka bir çıkar veya riyâ gibi sebeplerle yapmamak.
İbâdet kelimesinin ifâde
ettiği esas mânâ; kişinin yüksek güç, kuvvet ve iktidar sahibi birine karşı
itaat etmesi, kendi hürriyet ve bağımsızlığından ferâgat etmesi, onun karşısında
her türlü mukavemet ve isyanı terk etmesi ve tam bir bağlılıkla isteyerek ona
boyun eğmesidir.
İbâdet etmek, insanın
fıtratındaki/yaratılışındaki gâyenin gereğidir. Allah Teâlâ insanları ve
cinleri, ancak kendisine ibâdet etsinler diye yaratmıştır.[2]
Bu yüzden ibâdet etmek, insan için kesin bir ihtiyaçtır. İnsan ruhu yalnız
Allah'a ibâdet ederek, yani sadece O'na kul olarak, O'na itaat ederek, hayatını
O'nun rızâsına uygun olarak ve O'nun Rasûlünü örnek alarak huzura kavuşur.[3]
Aksi halde insan maddî yönden ne kadar yüksek seviyede olursa olsun, Allah'a
ibâdet etmediği müddetçe asla gerçek mutluluğu bulamayacaktır.
Kur'an-ı Kerim'de birçok
âyette, insanlara Allah'a ibâdet etmeleri emredilir:
?Göklerin ve yerin gaybı
Allah'ındır. Her iş O'na döndürülür. Öyle ise O'na ibâdet et, O'na güvenip
dayan.? (Hûd: 11/123)
?Sana ölüm gelinceye kadar
Rabbine ibâdet et.? (Hicr: 15/99)
?Şüphe yok ki Allah, benim
de Rabbim, sizin de Rabbiniz. Öyle ise O'na kulluk/ibâdet edin. İşte doğru yol
budur.? (Âl-i İmrân: 3/51).
Bütün peygamberler, insanları
Allah'a ibâdete çağırmışlardır. Bu husus Kur'an-ı Kerim'de şöyle belirtilir:
?Andolsun ki, biz her ümmete
Allah'a ibâdet edin ve tâğuttan kaçının diye bir peygamber gönderdik.? (Nahl:
16/36)
İbâdet, sevgi ve boyun eğme
mânâlarını birden içerir. Yani Allah'a ibâdet, Allah'ı son derece sevmekle
birlikte nihâî derecede O'na boyun eğip saygı duymaktır. İbâdetin gerçekleşmesi
için kulun, Allah'ı her şeyden çok sevmesi ve O'nu her şeyden büyük tanıyıp
âzamî derecede saygı duyması gerekir. Müslüman, korku ile ümit arasında
olmalıdır. Fakat bu korku, bir canavardan veya diktatörden duyulan korku gibi
değildir. Müslümanın korkusu Allah'ın sevgisini kaybetme korkusudur.
İbâdet, Allah ve Rasûlünün
emrettiği şekilde yapılır. Diğer her şeyde olduğu gibi ibâdetin nasıl yapılacağı
hususunda da müslüman, Kur'an ve sünnete mürâcaat eder. İbâdet, insanın kendi
nefsi ve kalbini temizlemesi, Allah'ın rızâsını kazanması için en güzel bir
vâsıta ve İlâhî bir vesiledir. İbâdet müslümanın imanını kuvvetlendirir, Allah'a
yaklaştırır. Tabii ki, ibâdetin bilinçli, Allah'ın istediği ve Peygamberimiz'in
uyguladığı gibi olması lâzımdır. Yoksa ibâdet insana bir fayda sağlamaz.
Örneğin; Allah Teâlâ Ankebût: 29/45. âyetinde, ?namaz kişiyi bütün
kötülüklerden alıkoyar.? buyuruyor. Halbuki, bugün pekçok müslüman namaz
kıldığı halde birçok günahı, hatta kebîre/büyük günah işleyebiliyor. Elbette ki,
bu durum, onların namazlarının Allah katında kabul görmediğinin göstergesidir.

İnsanların dünya ve âhiret
saâdetine ulaşabilmesi için ibadetlerini, Allah'ın istediği şekilde yapmaları
gerekir. Fâtiha sûresinde ?biz yalnız Sana ibâdet eder ve yalnız Senden
yardım dileriz.? (Fâtiha: 1/5) âyetinde ibâdet, ?yardım dileme?den önce
gelmiştir. Bunun mânâsı, bir şeyi elde etmeyi istemeden önce, onu bize
kazandıracak vesilelere başvurmamız demektir. Önce sebepler yapılmalı; sonra
sonuç Allah'ın izniyle elde edilecektir. Müslümanların yapması gereken de budur.
Müslümanlar öncelikle Allah'a en güzel şekilde ibâdet etmeli, yani hayatını
Allah'ın râzı olacağı şekilde, Peygamberi örnek alarak yaşamalıdırlar. Ancak,
bundan sonra kudreti sonsuz olan Allah müslümanlara yardım edecek ve onları
yüceltecektir. Çünkü, Kur'ân-ı Kerim'de buyurulduğu gibi izzet Allah'ın,
Rasûlünün ve müslümanlarındır.[4]

İbâdette ihsân/güzellik
olmalıdır. İhsân kavramını Peygamberimiz şöyle açıklar: ?İhsân, Allah'ı
görüyor gibi Allah'a ibâdet etmendir. Sen O'nu görmesen de muhakkak ki O seni
görüyor.?[5]

İbadet yalnız Allah'a
edilmelidir. Ma'bud (ibadet edilen) yalnız Allah olmalıdır. Elbette ki ibadeti
yalnız namaz, oruç, zekat v.s. gibi fiillerden ibaret görmemeliyiz. Bu fiiller
ibadetin bir kısmıdır; tamamı değildir. Önceden de belirttiğimiz gibi ibadet,
hayatın tamamını içine alan bir kavramdır. İbadetin sadece Allah için yapılması
gerektiği hususu üzerinde Kur'an-ı Kerim hassasiyetle durmaktadır:
?O (Allah) yalnız
kendisine ibadet etmenizi emretmiştir. İşte dosdoğru din budur.? (Yusuf:
12/40)
?Ey Adem oğulları, şeytana
ibadet etmeyin diye size emir vermedim mi? Çünkü o, sizin için apaçık bir
düşmandır.? (Yâsin: 36/60)
?De ki, bunca delilden
sonra, bana Allah'tan başkasına ibadet etmemi mi emrediyorsunuz, Ey cahiller?
Bilâkis Allah'a ibadet eden ve şükredenlerden olun.? (Zümer: 39/64-66)
?Artık kim Rabbine kavuşmayı
ümit ediyorsa güzel bir amel işlesin ve Rabbine ibâette hiçbir kimseyi ve
hiçbir şeyi ortak tutmasın.? (Kehf: 18/110)
?De ki: Ey kâfirler, ben
sizin ibâdet ettiklerinize ibâdet etmem....? (Kâfirûn:
109/1-6)
Bu âyetlerde açıkça görüldüğü
gibi Allah, ibâdetin sadece kendisine yapılmasını emrediyor. İster içimizde ve
ister dışımızda olsun bizi kendisine râm eyleyen, itaatkâr kılan, bizim
bedenimizi ve rûhumuzu kendi kudretine göre yönlendiren, bizim enerjimizi kendi
istediği yöne sevkeden, yani bizi teslim alan her ?güç?, bizi kendisine kul
yapmış demek olur. Oysa Rabbimiz, bizim ulûhiyet, rubûbiyet ve ubûdiyeti
yalnızca kendisine tahsis etmemizi ve bu noktada bütün sahte ilâh ve rableri
reddetmemizi istiyor.[6]



[1]
Buhâri, Müslim.

[2]
Bkz. Zâriyât: 51/56.

[3]
Bkz. Ra'd: 13/28.

[4]
Münâfıkun: 63/8.

[5]
Buhârî, İman 37; Müslim, İman 1, hadis no: 8; Tirmizî, İman 14; Ebû Dâvud,
Sünnet 16; İbn Mâce, Mukaddime 9; Nesâî, İman 6.

[6]
Ahmet Kalkan, Kur'an Kavram Tefsiri.

TEVHİD..
Tevhid; Anlam ve Mâhiyeti
Tevhid'in Amacı
Tevhid'in Kapsamı
Tevhid'in Kısımları
1- Zat'ta Tevhid
2- Sıfatta Tevhid
3- Fiilde Tevhid
Allah'tan Başka İlâh/Ta ı Yoktur İfadesinin Anlamı
Tevhidin Pratik Görüntüleri
1- Kâinattaki Tevhid
2- Siyasette Tevhid
3- Toplumda Tevhid
4- Kişide Tevhid
5- Yürekte ve Dilde Tevhid
Tevhid
Tevhid ve Ahlak
Tevhid; Hayatın Anlamı
1) Rubûbiyet Tevhidi
2) Ulûhiyet Tevhidi
İbâdet
Tevhidin Yansımaları
Evrendeki Tevhid.
Tevhid ve Allah'ın Hâkimiyeti
Tevhid ve Tâğutlarla Mücâdele.
Tevhidi Bozan Durumlar
Kur'ân-ı Kerim'de Tek İlâh/Tevhid Kavramı
Kur'an'da Tevhidle İlgili Önemli Vurgular
Kur'an Metodu
Allah İnancının Fıtrî Oluşu
Tevhidin Göstergesi; Kapsadığı Mânâ ve Sonuçları 1- Tevhid Bir Hayat Nizamıdır
2- Tevhid, Bir İnkılâp Projesidir
3- Tevhid, Kâinat Nizamıdır
4- Tevhid, Özel Bir Medenyet ve Kültür Oluşturur
5- Tevhide İnanmak, Gerçek üstünlüğü Doğurur
6- Tevhid, Bir Kurtuluş Reçetesidir
Tevhid Penceresinden Günümüz ve İnsanımız.
Amelde Tevhid.
MUVAHHİD..
KELİME. Kelime Nedir?
Kelime'nin Kur'an'daki Anlamları
KELİME-İ ŞEHÂDET..
KELİME-İ TAYYİBE.
KELİME-İ TEVHİD..
LÂ İLÂHE İLLALLAH..
LA İLAHE İLLALLAH'IN DİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ
La İlahe İllallah'ın Fazileti
La İlahe İllallah'ın İ'rabı
La İlahe İllallah'ın Rükûnleri
La İlahe İllallah'ın Şartları
La İlahe İllallah'ın Manası Ve Gereği
La İlahe İllallah Sözü Ne Zaman Fayda Verir?.
La İlahe İllallah'ın Fert Ve Toplum Üzerindeki Etkisi
ULÛHİYET..
% KAÇ MÜSLÜMANIM...
% Kaç Müslümansınız?.
Kelime-i Tevhidin Tarihçesi
İnsanoğlu Kendi Kendine Yeterli Midir?.
Niçin Peygamberlerin Kendi Kavimlerine Davet Ettiği İlk Kavram Kelime-i Tevhiddi?.
Nuh (a.s.)
Kelime-i Tevhide Olan Tepkiler
Kavmin Kelime-i Tevhid Anlayışı
Ve Sonuç
Hud (a.s.) (Ad kavmine Gönderilmiştir)
Kelime-i Tevhid Ve İlah Anlayışları
Kelime-i Tevhide Tepkiler
Ve Sonuç
Semud Kavmi
Kelime-i Tevhide Tepkiler
Ve Sonuç;
Sonuç.
Lâ İlâhe İllâllah Derken Ne Tür İlahları Red Ediyoruz.
İlah Olmanın Vasıfları
Kelime-i Tevhidin Şartları
Kelime-i Tevhidi Bozan Durumlar
Peki Nasıl Kandırıldık?.
Kelime-i Şahadet Üzerinde Oynanan Oyunlar
Peki Ne Yapmalı?.
% Kaç Müslümanız?.
1. Müslüman İtaatkârdır
2. Allah Rızası İçin Sever
3. Kardeşlerine Küsmez, Onları Terketmez.
4. Hoşgörülü ve Affedicidir
5. Güler yüzlüdür
6. Nasihat Eder
7. İyilik ve Vefakârlık Müslümanın Tabii Halidir
8. Kardeşlerine Karşı Yumuşaktır
9. Gıybet Etmez, Kardeşlerini Çekiştirmez.
10. Haset Etmez.
11. Münakaşa ve Rahatsız Edici Şakalardan Çekinir, Sözünde Durur
12. Doğrudur, Hile Yapmaz,Aldatmaz, İhanet Etmez.
13. Cömerttir
14. Kardeşlerine Dua Eder
15. Merhametlidir
16. Hayâlıdır, Ayıpları Örter
17. Fedakârdır
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar
ŞÜPHELERİ YOKEDEN TEVHİD GERÇEĞİ
ÖNSÖZ..
Besmele'nin Şerhi