Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
Hac Nasıl Yapılır? (Hacla İlgili Uygulama Özeti)
Hac Nasıl Yapılır
Hac Nasıl Yapılır? (Hacla İlgili Uygulama Özeti)
1)
İhrama girmek: Mikat yerinde yıkandıktan veya abdest aldıktan sonra hacca veya
umreye yahut her ikisine niyet edilir. Niyet şöyle olur: ?Hacca (veya umreye)
niyet ettim, ey Allah'ım, onu bana kolay kıl ve onu benden kabul buyur. Ben
Allah için ihrama girdim.? Başkasının yerine hac veya umre yapacak olan kimse
ise; ?falancanın yerine hacca (veya umreye) niyet ettim ve Allah için ihrama
girdim? der. İki rekât ihram namazından sonra telbiyede bulunur: ?Lebbeyk
Allahumme lebbeyk...?
2)
Mekke'ye Kedâ' denilen üst taraftan girilir ve Mescid-i Harâm'a Benî Şeybe
kapısından dâhil olunur. Sonra Haceru'l-Esved köşesinden başlanarak Kudüm tavafı
yapılır.
3)
Tavaf: Kudüm, ziyâret (ifâda) ve vedâ (sader) tavafları yerine getirilir. Haccın
rükünlerinden olan ziyâret tavafı, kurban bayramı sabahından itibaren bayram
günlerinde; bu mümkün olmadığı takdirde ömür sonuna kadar yapılabilir. Hayız ve
nifaslı kadın, haccın tavaf dışındaki bütün ibâdetlerini yapabilir.
4)
Sa'y: Kudüm veya ziyâret tavafından sonra Safâ ile Merve arasında, dört defa
Safâ'dan Merve'ye, üç defa da Merve'den Safâ'ya gider gelir. Belirli bir bölgede
(bugün için iki yeşil direk arasında) hızla koşar. Safâ ve Merve tepesine Kâbe
görülünceye kadar çıkıp Beytullah'a yönelerek tekbir, tehlil ve salât u selâmda
bulunur.
5)
Yalnız hacca niyet eden kimse, sa'yden sonra Mekke'de yine ihramlı olarak kalır;
dilediği zaman Beytullah'ı nâfile tavaf eder. Zilhicce'nin sekizinci günü
Mina'ya gider, orada kalır.
6)
Arafat'ta kalış: Arafe günü, güneşin doğmasından sonra Mina'dan Arafat'a gider.
Öğle ve ikindi namazlarını Nemire Mescidi'nde veya başka yerde imamla birlikte
birleştirerek kılar. Haccın vakfe rüknünü yerine getirdikten sonra, güneşin
batışını müteâkip Müzdelife'ye geçer.
7)
Müzdelife'de gecelemek: Müzdelife, Mina ile Arafat arasındadır. Hacılar burada,
bayram akşamı, akşamla yatsı namazını, şafak kaybolduktan sonra birleştirerek
kılarlar. Sabah namazı da Meş'ar-i Haram'da kılınır. Tazarrû ve duâ için vakfe
yapılır ve güneş doğmadan önce Mina'ya gidilir.
8)
Şeytan taşlama: Bayramın birinci günü, Akabe Cemresi'ne yedi tane küçük taş
atılır. Bundan sonra, temettû veya kıran haccı yapanın kurban kesmesi vâcip
olur. İfrad haccı yapanın kurban kesmesi ise isteğine bırakılmıştır.
9)
Sonra saçlar tıraş edilir veya kısaltılır. Kökünden tıraş, daha fazîletlidir.
İmam Şâfiî'ye göre, iki üç tel saç kesmek de yeterlidir. Bundan sonra normal
elbiseler giyilir, eşiyle cinsel temas dışında tüm ihram yasakları sona erer.
10)
Mümkün olursa, aynı gün ziyâret tavafı yapılır; iki rekât tavaf namazı kılınır;
zemzem suyu içilerek duâ edilir. Ziyâret tavafından sonra artık cinsel temas da
serbest olur.
11)
Bundan sonra Mina'ya gidilir. Acelesi olmayan hacılar orada üç gün daha kalarak,
bayramın ikinci, üçüncü ve dördüncü günleri ilk, orta ve büyük (Akabe) şeytana
yedişer taş atarlar. Acele edenler, bayramın üçüncü günü yapılacak taşlama ile
yetinerek, o gün güneş batmazdan önce Mina'dan ayrılabilirler. Taşlamalar,
güneşin zevâli ile batışı arasında yapılır. Ancak, dördüncü gün taşlaması,
zevâlden önce de yapılabilir.
12)
Vedâ tavafı: Taşlamalar bittikten sonra Mekke'ye dönülür; vedâ tavafı yapılarak
iki rekât namaz kılınır. Kana kana zemzem içilir, bununla yüz ve baş yıkanır,
zorluk olmazsa bedene dökülür. Zemzem içerken şöyle duâ edilir: ?Allahumme innî
es'eluke ilmen nâfiâ ve rızkan vâsiâ ve şifâen min küllî dâin.? Mânâsı:
?Allah'ım, ben Senden faydalı ilim, geniş rızık ve her türlü hastalıktan şifâ
dilerim.?
Artık tam bir edep ile tekbir ve tehlil
getirerek, Haceru'l-Esved'le Kâbe kapısı arasında bulunan ve Mültezem denilen
yere gelip, -imkân varsa- yüz ve göğüs sürülür; Kâbe-i Muazzama örtüsüne
yapışarak duâda bulunulur. Artık memleketine dönecek olan hacılar yüzünü
Beytullah tarafından ayırmayarak hüzünlü bir şekilde arka arka çekilirler ve
Harem-i Şeriften çıkarlar.
Yalnız umre yapmak isteyen kimse, mikatta;
Mekkeli ise harem dışında, umre yapmaya niyet edip ihrama girer. Erkek,
elbiselerini çıkarıp peştemala bürünür; telbiye getirir ve yol boyunca telbiyeye
devam eder; ihram yasaklarından kaçınır. Mekke-i Mükerreme'ye girince umre için
tavafta bulunur. Hacerü'l-Esved'i her defasında selâmlar ve ilk üç dolaşımında
sürat gösterir, tekbir ve tehlilde bulunur. Bundan sonra Safâ ile Merve arasında
yedi defa sa'y yapar. Daha sonra saçlarını tıraş ettirmek veya kısaltmak
sûretiyle umresini tamamlamış ve ihramdan çıkmış olur. Artık Mekke'de kaldığı
sürece Kâbe'yi nâfile olarak tavaf edebilir. Normal elbiselerini giyer ve
kendisine daha önce helâl olan şeyler, yine helâl olmuş olur.
Umrenin rüknü, tavaftır. Âyette;
?Onlar o Beyt-i Atîk'ı tavaf etsinler? (22/Hacc, 29) buyrulur.
Vâcipleri ise; Safâ ile Merve arasında sa'y yapmak, tıraş olmak veya saçları
kısaltmaktan ibarettir. Tavafın ilk dolanımında, Haceru'l-Esved selâmlandığı
andan itibaren telbiye kesilir. Bu, umrenin sünnetidir.
Umre için belirli bir zaman yoktur. Yılın her
mevsiminde yapılabilir. Ancak Hanefî mezhebine göre, yalnız Arafe günü ile
kurban bayramının ilk dört gününde umre yapılması tahrîmen mekruhtur. Ramazan
ayında yapılması ise menduptur. Şâfiîler, Arafe ve kurban bayramı günlerinde
yapılacak umrenin daha az fazîletli olduğunu söylerler.[1]
[1]
Hamdi Döndüren, Şâmil İslâm Ansiklopedisi, c. 2, s. 254-267; Ahmet Kalkan,
Kur'an Kavram Tefsiri.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.