Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Hedy (Kurbanlık)

Hedy

Hedy (Kurbanlık)


Allah Teâlâ'nın rızâsını kazanmak için veya hac
ibâdetindeki bir eksiklikten yahut ihram yasaklarına uymamaktan dolayı keffâret
(ceza) olarak kesilmek üzere Harem-i Şerif'e götürülen veya kendisi yahut parası
gönderilen kurbana ?hedy? denir. Ayette şöyle buyrulur:

?Eğer emniyet içinde iseniz, hac zamanına kadar
umre yapana, gücünün yettiği bir kurban (hedy) gerekir.?
(Bakara: 2/196)

Temettû veya kıran haccında kesilen şükür
kurbanı ile hac mevsiminde Harem'de kesilen nâfile her cins kurban ?hedy
kurbanı? olup, bunların sahipleri etlerinden yiyebilir. Ceza veya keffâret
kurbanı ise hedy olmakla birlikte zekât, adak kurbanı ve fıtır sadakası türünden
sayıldığı için, bunun etinden sahibi, eşi, usûl ve fürûu yiyemezler. Yiyecek
olurlarsa kıymetini yoksullara ödemeleri gerekir. Şükür kurbanı bayramın ilk üç
gününde tıraş olmazdan önce kesilebilirse de, birinci günü kesilmesi daha
fazîletlidir.[1]

Hedy sözlük anlamı; gönderilen, nakledilen,
hediye edilen şeyin ismidir. Şer'i manası ise: Mekke-i Mükerreme haremine
gönderilen kurbanlık hayvanlardır. Hedy için dem veya nüsük de denilmiştir.[2]

Hedy (Kurbanlık)
olacak hayvanlarda aranan şartlar: En az beş
yaşını tamamlamış deve, iki yaşını tamamlamış sığır, bir yaşındaki koyun ve iki
yaşındaki keçi cinsinden olan hayvanlardır. Bu hayvanların kulağının hepsi veya
çoğu kuyruğu, ön ve arka ayağı kesik, kör aşırı zayıf hayvanlar hedy (kurbanlık)
olamazlar.

Kurbanlığın en üstünü deve en azı ise koyun ve
keçidir. Hz. Peygamber (s.a.s.) Hudeybiye'de umreden alıkonduğu vakit deve
kesmişti.

Kifayet edecek hedy'in kurbanlık olabilecek
şekilde, olması gerektiği hususunda alimler arasında ittifak vardır.

Cenabı Hak şöyle buyurmaktadır:

?İşte kurbanlık deve ve sığırları Allah'ın size
olan nişanelerinden kıldık. Onlarda sizin için hayır vardır.?
(Hacc: 22/36)

Kur'an Allah'a ulaşacak olan hedy'in (kurbanın)
nasıl ve hangisinin olacağı gerçeğini çok açık ve net bir şekilde açıklamıştır.
Allah'a ulaşan şeyin ihlas ve takva olacağı hususudur. Yoksa akıtılan kana ve
kesilen ete, haşa Allah'ın bir ihtiyacı olamaz. Akıtılan kan bir inanan kişi
için bir nişanedir, Allah'a gösterilen saygı ve ta'zimin bir alametidir. Cenab-ı
Allah şöyle buyurmaktadır:

?Bu hayvanların ne etleri ve ne de kanları
Allah'a ulaşacaktır. Allah'a ulaşacak olan ancak; sizin onun için yaptığınız
gösterişten uzak amel ve ibadettir.?
(Hacc: 22/37)

Bir kurban, ancak bir samimiyet ve takva ile
kesilmişse, Allah tarafından kabul edilir.[3]
Ayette belirtildiği gibi, maddi şeyler olan kan ve etin yerine manevi olanın
yani takva ve samimiyetin Allah'a ulaşacağı belirtilmiştir.

Kılınan namazlardaki, rüku ve secdeler veya
tutulan oruçta, imtina edilen yeme-içmenin, verilen zekattaki malın, Allah'a
ulaşmadığı gibi, burada kesilenin eti veya akıtılan kanın da, Allah'a
ulaşmayacağı gerçeğidir. Allah'a ulaşılan tek şey takvadır, hakkıyla Allah'ı
tazimdir, şanını yüceltecek ihlaslı olarak yapılacak bir ameldir.

Cahiliye günlerinde arapların kurban etlerini
Kabe'ye götürüp kanlarını, Kabe duvarlarına bulaştıran bir uygulama
içindeydiler.[4]
Yukarıda zikredilen ayet böylelikle bu boş ve abes olan geleneği de yasaklayarak
kurbandaki esas gayenin ihlas ve takva olduğunu beyan etmiştir.

?Allah ancak sakınanların takdimesini kabul
eder.? ( Maide: 5/27)



[1]
Ahmet Kalkan, Kur'an Kavram Tefsiri.

[2]
İbn Rüşd, Bidayetu'l-Müctehid, II/235; İmam Nevevi,
el-İdah, 323; Muhammed Şeltut, el-Fetava, Beyrut,
1988, s.168; Zuhayli, Islam Fıkhı Ansiklopedisi,
IV/150; A. Fikri Yavuz, Islam Ilmihali, s. 328

[3]
Mevdudi, Tefhim, III/368

[4]
a.e.,a.y.

ÖNSÖZ..
GİRİŞ.
HACC.. Haccın Sözlük Anlamı
Haccın Istılahi Anlamı
Hac; Anlam ve Mâhiyeti
Kur'ân-ı Kerim'de Hac.
Hadis-i Şeriflerde Hac ve Haccın Fazîleti
Hac Ne Zaman Farz Kılındı
Haccetmenin Hükmü ve Delilleri
Haccın Fevrî veya Ömrî Oluşu.
Umrenin Hükmü
Haccı Geciktirmenin Hükmü.
Hac Çeşitleri
1- Haccı İfrad
2- Haccı Temettü
3- Haccı Kıran
Haccın Faydaları
Haccın Diğer İbadetlerden Farklı Özellikleri
Haccın Sosyal Yönü.
Kimler Haccetmelidir
Haccın Farz Oluşunun Şartları
Genel Şartlar 1- Müslüman Olmak
2- Buluğ ve Akıl
3- Hür Olmak
4- Vakit
5- Yeterlilik Şartları
a- Bedeni Yeterlilik
b- Mali Yeterlilik
c- Emniyetin Sağlanmış Olması
Haccın, Yalnız, Kadınlarla İlgili Özel Şartları
1) Hacda Yol Arkadaşının Bulunması
2) İddetli Olmaması
Hayız ve Nifaslı Kadının Durumu
Haccın Engelleri
Haccın Sıhhatinin Şartları
Hac İbadetine Yolculuk. Bu Yolculuğa Kişinin İstekli Olması ve Ona Hazırlanması Gerekir
Haccın Mikatı
1) Mikat Zamanı (Hac Zamanı)
2) Hac ve Umre için Mikat Mahalleri (İhrama Girme Yerleri)
Haccın Rükünleri (Veya Şartları) 1) Niyet Etmek.
2) İhram Giymek.
Müslüman için İhram Ne Anlama Gelir?.
İhramda İken Neden Bazı Şeyler Yasaklanmıştır?.
İhrama Girenlerin Yapması Gereken Hususlar
3) Telbiye Getirmek.
Niçin Telbiye?.
Haccın Menâsikı/Hac Fiilleri
Haccın Rükünleri
Haccın Vâcipleri
Hac Nasıl Yapılır? (Hacla İlgili Uygulama Özeti)
Mekke'ye Varış.
Ka'be Tarihi
Kabe'yi İlk İnşa Edenler 1- Melekler
2- Hz. Adem
3- Hz. İbrahim ve Hz. İsmail
Kabe'nin Çeşitli Zamanlardaki Onarımı
Kabe'yi İlk Görünce.
Ka'be'de ilk Tavaf Tavaf
1) Kudum Tavafı
2) Ziyaret (İfada) Tavafı
3) Veda Tavafı
Haceri'l-Esved.
Makam-ı İbrahim (a.s.)
Zemzem Suyu.
Say' Yapmak.
Safa İle Merve Arasında Sa'yin Önemi
Arafat'ta Vakfe.
Arafat İsmi Nereden Gelmektedir?.
Arafat'ta Vakfenin Hükmü
Arafat'ta Vakfenin Sınırları
Rahmet Dağında Vakfeye Durmak Farz mıdır?.
Arafat'ta Vakfenin Zamanı
Arafat Vakfesinin Sünnetleri
Arafat Gününün Fazileti ve Hikmetleri
Müzdelefe'de Vakfe ve Maş'ari'l-Haram..
Mina.
Cemrelerin (Taşlama) Yeri
Cemrelerin Zamanı 1) Akabe (Büyük) Cemresi
2) Teşrik Günleri
Cemre Atmanın Hikmeti
Şeytan Taşlama Eylemi;
Hedy (Kurbanlık)
İslama Göre Hedy'nin Çeşitleri 1- Vacip olan Hedy (Kurban)
2- Nafile Olan Hedy;
Kurbanın Hikmeti
Hac ve Kurban ilişkisi
Tıraş Olmak Veya Saçları Kısaltmak (Halk Veya Taksîr)
Niçin Tıraş Olmalı?.
Medine Ziyareti
Medine'nin Fazileti
Mescid-i Nebevinin Fazileti
Medine ve Diğer Ziyaret Yerleri
Hacının Yolculuktan Dönerken Gözeteceği Adap
Haccın Hikmetleri
Mü'minin Düşüncesinde Haccın Mânâsı
Hac İbâdetinin Çekiciliği
Niyet ve Hazırlık
1) Dış Engel
2) İç Engel
Yolculuk