Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Kalbin Mahiyeti

Kalbin Mahiyeti

Kalbin
Mahiyeti:

?Kalb', Kur'an-ı Kerim'de tekil ve
çoğul olarak sıkça kullanılan bir kavramdır. İnsanın manevi hayatında çok önemli
bir yeri olan ?kalb', imanın ve küfrün, sevginin ve nefretin, cesaretin ve
korkaklığın, iyiliğin ve kötülüğün, kısaca; bütün duyguların merkezidir.

Kalb, derken iki şeyi anlatmış oluruz:

Biri sol göğüs altındaki organımızdır.
Kanı toplar ve bütün vücuda pompalar. Buna Türkçede ?yürek' deriz.

Biri de, bütün sezgi ve
duygularımızın, düşünme gücümüzün kaynağı, manevi hayatımızın merkezi olan, ama
yeri belli olmayan, içimizdeki kalb'tir.

Buna insan ruhu da diyenler olmuştur.
İnsanın asıl gerçeği de bu kalb'tir. Bir çok hayvanın kalbi, yani yüreği vardır.
Hepsinin görevi de kanı toplayıp vücuda pompalamaktır.

Hayvanlarda olan bu organa ikinci
anlamdaki kalb adı verilmez. Kalbin günlük dildeki bir adı da gönüldür. Gönüllü
insan deriz ama gönüllü hayvan demeyiz.

İnsanın bilgin, anlayışlı, inançlı
olmasını ifade eden, hakkında konuşulan, sorumlu tutulan özü bu kalbidir.
İnsanın içindeki ?ben'dir. Ruha, akla iradeye, bedene buradan geçilebilir. Kalp,
bir anlamda ruhumuzun gözüdür. Sezgi kalbimizin bakışı, akıl onun ruhu, irade de
onun kuvvetidir.

?Kalb' bazen akıl yerine de
kullanılır. ?Gönlümden geçti', ?aklımdan geçti' aynı anlamda kullanılmaktadır.

?Kalb'in kelime anlamı, bir halden bir
hale, bir durumdan diğerine geçiş demektir. Nitekim, insan yüreğine de bir
kararda durmadığı, şekilden şekile geçtiği, hızlı bir şekilde değiştiği için ad
verilmiştir.

Kalb ile kastedilen ?ruh, ilim,
cesaret gibi kavramların söylendiği bir anlamdır'. Demek ki kalb, insana özgü
ruhaní hayata ait sırların merkezidir ve insanın özü de burasıdır.

Batılı bilim adamlarından Pascal demiş
ki:

?Kalb geomatrik anlamaya karşı sonsuzu
yakalayan anlayışın kısa adıdır.? (Nak. K. Temel Kavramları, 268)

İnsanlar, gözleriyle veya duyularıyla
şeklini gördükleri, duydukları şeyleri anlarlar. Ama kalb, geomatrik şekillerin
ötesindeki sonsuz duyguları anlayan bir yeteneğin merkezidir.

Kalbin insan hayatındaki yeri
bellidir. Bütün sezgi ve duyuların merkezi olduğunu söyledik. İmanın ve küfrün,
kabul etmenin ve reddetmenin, sevgi ve nefretin, idrak etmenin, anlamanın yeri,
itaat ve isyan duygularının mekanı orasıdır. İnsan, inanç esaslarını diliyle
sayar, tekrar eder, anlar ama kalbiyle doğru olduğuna karar verir (tasdik eder).