Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

İbadetin Dereceleri

İbadetin Dereceleri



İbadetin
Dereceleri:



İbadet, yapanın niyet ve maksadına göre üç
dereceye ayrılır.

1-
Allah'a, sevabını umarak ve azabından korkarak ibadet etmek. Yani Cennet ümidi
veya Cehennem korkusu ile ibadet etmek.

2-
Allah'a ibadetle şereflenmek veya onun emirlerine uymak ve kabul etmiş olmak
için ibadet etmek.

3-
Allah'a, ibadet ve tâzime lâyık olduğu için ibadet etmek. Bu ibadetin en yüksek
derecesidir.[1]


Bu dereceye hadiste "ihsan" derecesi denir.
Cibril hadisinde, Cebrail aleyhisselâmın Rasûlullah (s.a.s) ve sorduğu
sorulardan birisi de "ihsan" olmuştur. Hz. Peygamber buna şöyle cevap vermiştir;


"İhsan; Allah'a sanki O'nu görüyormuşsun gibi
ibadet etmendir. Her ne kadar sen O'nu görmüyorsan da O seni görmektedir."[2]


Dolayısıyla İslâm'da ibadet insanın bütün
davranışlarını kapsar.

Bunlardan başka bir de dünya ile ilgili bir
takım faydaları olduğu için ibadet etmek vardır ki, buna ibadet etmek bile doğru
değildir.
İslâm'da ibadet, kısa tanımı ile üç şekilde yapılır:

a) Beden ile yapılan ibadetler:
Namaz ve oruç gibi ibadetler bu çeşit bir ibadettir. Beden ile yapılan
ibadetlerde başka birini vekil tayin etmek câiz değildir. Yani bir kimse başka
birinin yerine namaz kılamadığı gibi, oruç da tutamaz. Bunları herkes kendi
yapmalıdır.

b) Mal ile yapılan ibadetler:
İslâm'ın beş şartından biri olan zekât bu çeşit bir ibadettir. Mal ile yapılan
ibadetlerde başka birini vekil yapmak câizdir.

c) Hem beden hem de mal ile yapılan ibadetler:
Hac böyle bir ibadettir. Parası olduğu halde hacca gitmekten âciz olan veya
herhangi bir özürden dolayı hac vazifesini yapamayan bir kimsenin başka birini
yerine vekil göndermesi caizdir.[3]








[1]
el-Alûsî, Rûhi'l-Meânî, Beyrut, t.y, 1/86.





[2]
Müslim, İmân: 5, 6; İbn Mâce, Mukaddime: 9.





[3]
Hamdi Döndüren, Şamil İslam Ansiklopedisi: 3/54-55.

İBÂDET.. İbadet Nedir?.
Kur'an'da İbâdet
İbadetin Kur'an'daki Anlamları
İbâdetle ilgili Bazı Âyetler
İbadet Kimin Hakkıdır?.
İbadetin Dereceleri
İnsanın Yaratılış Gayesi
Rasullerin Gönderiliş Gayesi
Allah'ın Kulları Üzerindeki, Kulların da Allah Üzerindeki Hakları
İbadet Çeşitleri
1) Dua
Dua Çeşitleri
a) İbadet Duası
b) Dilek Duası
2) İstiâne (Yardım Dilemek)
İstiane Çeşitleri
a) Allah'tan Yardım Dilemek
b) Mahluktan Gücünün Yetebileceği Bir Husus Hakkında Yardım İstemek
c) Gücü Yetmeyen ve Huzurda Bulunan Bir Yaratılmıştan Yardım İtemek
d) Mutlak Olarak Ölülerden Ya Da Hayatta Bulunan Kimselerden Gerçekleştiremeyecekleri Ve Gaybi Bir İş Hakkında Yardım İstemek
e) Şanı Yüce Allah'ın Sevdiği Bir Takım Amel Ve Halleri İleri Sürerek Yardım İstemek
3) İstiğase (Medet Beklemek)
İstiğase Çeşitleri
a) Yüce Allah İle İstiğase Etmek (O'ndan İmdat Dilemek)
b) Ölülerden Ya Da Hazır Olmayıp Buna Güç Yetirebilen Canlı Kimselerden İmdat İstemek
c) Hayatta Olan, Bilen ve İmdada Yetişmeye Güç Yetiren Kimselerden İmdat İstemek
d) Gizli Bir Kuvvete Sahip Olduğuna İnanmaksızın Güç Yetiremeyen, Hayatta Olan Bir Kimseden İmdat İstemek
4) İstiâze (Sığınmak)
İstiaze Çeşitleri
a) Yüce Allah'a İstiâzede Bulunmak
b) Yüce Allah'ın Kelamı, Azameti, İzzeti Ve Buna Benzer Sıfatlarından Herhangi Bir Sıfat İle İstiazede Bulunmak
c) Ölülerle Ya Da Sığınma Talebini Karşılama Gücüne Sahip Ancak Hazır Olmayan Canlılar İle İstiaze
d) İnsan, Mekân Ya Da Bunların Dışındaki Mahluklardan Kendilerine Sığınılması Mümkün Olan Şeylerle İstiazede Bulunmak
5) Kurban Kesmek
Zebh Çeşitleri
a) Kendisi Adına Kesim Yapılanın Ta'zim Edilmesi, Onun Önünde Zilletin Açıklanması Ve Ona Yaklaşmak Maksadı İle İbadet Olarak Yapılan Kesim
b) Misafire İkram, Düğün Yemeği Ya Da Buna Benzer Bir Maksatla Yapılan Kesim
c) Etini Yemek Suretiyle Faydalanmak Yahut Ticaretini Yapmak Ve Buna Benzer Bir Maksatla Kesim Yapmak
6) Adak Adamak
7) Havf (Korkmak)
Havf Çeşitleri
a) Tabiî Korku
b) İbadet Şeklindeki Korku
c) Gizli Korku
8) Recâ (Umutvar Olmak)
9) Tevekkül Etmek
Tevekkül Çeşitleri
a) Yüce Allah'a Tevekkül Etmek
b) Bir Menfaatin Sağlanmasında, Ya Da Bir Zararın Önlenmesinde, Ölü Bir Kimseye Güvenip, Dayanmak Şeklindeki Gizli Tevekkül
c) Tevekkül Ettiği Başka Kimsenin Tasarruflarında Mertebe İtibariyle Kendisinden Daha Yüksekte, Tevekkül Edenin Mertebesinin İse Ondan Daha Aşağıda Olduğuna İnanarak Tevekkül Etmek
d) Tevekkül Edenin, Tasarruf Ettiği Hususlarda Vekaletin Caiz Olduğu Alanlarda, Başkasını Vekil Tayin Etmek Suretiyle Tevekkül Etmesi
10) İnâbe (Allah'a Yönelmek)
Teslimiyet Çeşitleri a) Kevni Teslimiyet
b) Şer'i Teslimiyet
11) Sevgi
12) Haşyet (Titreyerek Korkmak)
13) Rağbet (Sevap Umarak Yönelmek) ve Rahbet (Azabından Korkmak)
14) Rüku ve Secde
15) Huşu (İtaat Ederek Korkmak)
16) İlah Olarak Yalnız Allah'ı Tanımak
17) Hükmüne Teslimiyet Göstermek
18) Tavaf Etmek
İbâdet; Kalıp ve Kalbin, Tüm Organların Allah'a Yönelmesidir
İbâdet, Fıtrattır
İbâdet, Hayatın Tüm Alanlarını Kuşatır
Allah'a İbâdet
Namaz, Tüm İbâdetler İçin Prototiptir
Herhangi Bir Eylem Nasıl İbâdet Olur?.
Allah'tan Başkasına İbâdet
Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar
Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı
İnsanlara Fayda ve Zarar Vermeyen, İşitmeyen, Görmeyen Putları ve Heykelleri İlâh Edinmek ve Onlara İbâdet Etmek
Tâğuta İbâdet
Bilginlere ve Din Adamlarına İbâdet
Şeytana İbâdet
Cinlere İbâdet
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar