Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

İmamın Tayin Ve Tesbiti

İmamın Tayin Ve Tesbiti

İmamın Tayin Ve Tesbiti

İslâm'ın anarşiyi önlemek
hususundaki gayretini görmek için, imam (devlet reisi) tâyininde uyulması
gerekli prensiplerini bilmemizde fayda var. Bu sebeple kısaca bunları belirtmeye
çalışacağız.
Bir kimsenin imam olabilmesi
için, daha önce belirtilen, imamda aranan şartların onda bulunması kâfi
değildir. Bu şartlara seçim veya tâyin işinin inzimam etmesi gereklidir. Bu üç
şekilde olur:
1- Hz. Ebû Bekir (radıyallahu
anh)'in halîfe oluşunda cereyan ettiği şekilde, -biat esnasına hazır
bulunmaları mümkün olan ulema, rüesa ve adâlet ve rey sâhibi kimselerden oluşan-
ehlü'l-hal ve'l-akd tarafından seçilmek.
2- Hz. Ömer (radıyallahu
anh)'in halîfe oluşunda cereyan ettiği şekilde, selahiyetli bir kimse tarafından
tâyin edilmek. Selâhiyetli kimse, Ehl-i Sünnet'e göre, ya Hz. Peygamber (aleyhissalâtu
vesselâm)'dir, ya da önceki halifedir. Halîfenin, kendi yerine, ömrünün sonunda
birini tâyin edebileceği icma ile kabûl edilmiştir. Zira, Hz. Ömer, Hz. Ebû
Bekir tarafından yerine halife tâyin edildiği zaman Ashâb'tan kimse itiraz
etmemiş, herkes bunu kabul etmiştir. Onların bu kabulü halifenin yerine geçecek
kimseyi tâyin etme usûlünün meşruluğuna delil kabul edilmiştir.
3- Zor ve istila yoluyla
başa geçmek. Bir kimse imamın ölmesi ile veya, hilafete göz dikerek, kuvvet
yoluyla galebe çalıp biatsız, seçimsiz başa geçecek olsa, onun imamlık ve
hilafeti câiz olur. Böyle bir kimse şahsen âdil veya zâlim veya fâsık da olsa
mâsiyet (Allah'ın emirlerine zıt) olmayan emirlerine itaat etmek gerekir.
İmametin sübûtu meselesinde
kaydı gereken mühim bir nokta ehlü'l-hal ve'l-akd'in tamamının bir şahs üzerinde
ittifaklarının aranmamasıdır. Aranması gerektiğine dâir ne aklî, ne de naklî
hiçbir delil mevcut değildir. Bu sebeple âlimler, ehlü'l-hal ve'l-akd'den bir
veya iki kişinin biatını, imametin sübutu ve tahakkuku için yeterli
görmüşlerdir, yeter ki aday diğer şartları hâiz bulunsun. Nitekim, dindarlıkları
ve dinin her meselesinin tatbikinde gösterdikleri titizlik ve hassasiyetleri
herkesçe mâlum olan Ashâb (radıyallahu anh), bir iki kişi tarafından yapılan
halife tâyinlerine itiraz etmemişlerdir: Hz. Ömer, sadece Hz. Ebû Bekir
tarafından; Hz. Osmân, Abdurraman İbnu Avf tarafından seçildiler ve bu işe,
bütün ümmetin icmâını taleb şöyle dursun, Medine'deki ehlü'l-hal ve'l-akd'in
icmâını bile taleb etmediler.[1]
Birkaç Prensip: İslâm
cemiyetinde fitnenin önlenmesi maksadıyla, te'sîs edilen imamet telakkisine,
yine aynı gayeyi -yâni fitneyi önlemeyi- te'yid ve tahsil maksadlarına râci
birkaç prensibi daha burada kısaca zikredebiliriz:[2]


[1]
İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 2/300-301.

[2]
İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 2/301ç

İMAM... İmam; Anlam ve Mâhiyeti
Kur'ân-ı Kerim'de İmam Kavramı
Hadis-i Şeriflerde İmam Kavramı
İmam-ı Muntazar
İmâmet-i Kübrâ.
İmamet-i Kübra'da Aranan Şartlar
1- İlim
2- Adâlet
3- İktidar ve Ehliyet
4- Bünyesinin Sağlam ve Ârızasız Olması
5- Kureyşli Olması
İmâmet Sisteminin Temel Özellikleri
İmâmetin Önemi
İzinden Gidilen Önderler;  Takvâ İmamları ve Küfür İmamları
İmam ve Ümmet Münâsebeti
Zâlim ve Fâsığın İmâmeti
Zâlim ve Fâsık İmama Karşı Kıyam Hakkı
Cemaat/Teşkilât İmamlığı
1- Sağlam Bir İman ve İstikamet
2- Zihnî Yetenek ve Kültür
3- Sosyal Kabiliyet
4- İstişâre ve Adâlet
5- Kararlılık, Cesâret ve Metânet
6- Problem Çözmede Mârifet
7- İletişim ve Hitâbet
8- İktisat, Kanaat
9- Hürmet ve Muhabbet
Namaz İmamlığı
İmam Olmanın Şartları
Kimler İmam Olabilir?.
Halkın Yaptığı Camilerin Durumu
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar
İMAMET VE İTAAT MESELESİ
Dinimizde İtaate Verilen Ehemmiyet
İtaat Edilecek Üç makam
Ululemr
Ululemr Etrafında Birlik
Biat Şartı İtaat
Hoşa Gitmese de İtaat
Allah İçin Beyat
İmametle Alakalı Hükümler
İmametin Târifi
Akidedeki Yeri
İmamın Varlığı Dinen Zarurîdir
İmamın Varlığı Hikmeten (Aklen) Zarurîdir
İmam Tayini Farz-ı Kifâyedir
İmamda Aranan Şartlar
A- Mutlaka Bulunması Gereken Şartlar
B- Bulunması Temenni Edilen Ve Fakat Fiiliyatta Her Zaman Bulunmayan İdeal Şartlar
C- İhtilaflı Olan Ve Bâtıl Olan Şartlar
Kureyşî Olması Meselesi
İmamete En Liyakatli Olan Kim?.
Liyakatsızın İmamlığı
Zorba İmam
Fasık, Zalim İmam
İyi İmam
Selefin Hassasiyeti
Fasık Emîre İtaatle Alakalı Bir Hâdise
Fasık Ve Zalim İmama İtaati Emreden Hadisin Tam Metni
Asi İmama İsyan Eden
Dikkat
Facirin Dine Hizmeti
Münkeri Takbih
Hürmetsizlik Etmemek
İmama İtaatin Hududu
Körü Körüne İtaat Yok
İmama Ne Zaman İsyan?.
Makam Hususunda Nizâ
Azli Gerektiren Tabiî Haller
Azledilen Tekrar Seçilemez
Sebepsiz Azl Mümkün Mü?
İstifa
Neden İtaatte Israr Ediliyor?.
İmamın Tayin Ve Tesbiti
Biat Akdi Alenî Olmalıdır
İmam Tektir
Asker De Sultana İtaat Etmelidir
Ümerâya Karşı Dikkatli Olunmalı