Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
Halk Kelimesi; Anlam ve Mâhiyeti
Halk Kelimesi
Halk Kelimesi;
Anlam ve Mâhiyeti
"Halk" kelimesi, aslında
doğruca takdir etmek demektir. Bir asla ve benzere dayanmaksızın bir şeyi ibdâ
etmek manasında kullanılır. Arap dilinde halk, önce geçmiş bir örneğe dayanmadan
bir şeyi icad etmek, yoktan var etmek, yaratmak anlamında kullanılmıştır. Halk,
bir şeyden bir şey icad etmek, yapmak manasına da gelir. 6/En'âm, 101 ayetindeki
göklerin ve yerin yaratılması (ibdâ/yoktan var edilmesi anlamında kullanılırken;
"İnsanı nutfeden yarattı." (16/Nahl, 4) ayeti de, bir şeyi, başka bir
şeyden icad etmek, yapmak anlamında kullanılmıştır. Şu halde, yaratmak manasına
gelen "halk" kelimesinin şu üç manası meydana çıkmış oluyor: "Bir şeyi güzelce
ölçüp biçip takdir etmek" ; "yoktan var etmek (ibdâ); "var olan bir şeyden
başka bir şey ortaya koymak, icad etmek". Halk kelimesini, Türkçede "yaratmak"
kelimesi karşılamaktadır.
"Halk" kelimesi, özellikle
evrenin ve insanın yaratılışıyla ilgili olarak Kur'an'da önemli bir yer tutar.
Haleka kökü Kur'an'da 259 yerde kullanılmıştır. Bu kelimenin dışında, evrenin
yaratılışıyla ilgili olarak, yaratma anlamının nüansları şeklinde başka
kelimeler de Kur'an'da zikredilir. Bunlar: Bedee, fetara, berae, felaka, zerae,
enşee, ceale, savvera, sevvâ, ehyâ, sanea, feale, ahrece, eâde, enbete, a'tâ,
vehebe, elkaa, vedaa, enzele kelimeleridir.
Birçoğumuz "Allah yaratmıştır,
Allah yarattı" der, geçeriz. Bu sözler, derinden hissedilerek, üzerinde
düşünülerek, manaları idrak edilerek söylenmesi gereken sözlerdir. Yaratma işi,
öyle kolayca söylenip geçilecek bir kavram değildir. Akıllı bir varlık olan
insan, pek çok önemli konuda olduğu gibi, yaratma kavramını idrak hususunda da
gâfil davranmaktadır. Halbuki ilâhî hitâba mazhar olan insan, Allah'ın münzel
ayetlerini okuyacak, kevnî ayetlerini tefekkür edecek kabiliyettedir. Allah'ın
ayetlerinin yanından umursamaz bir tavırla geçip gitmek, şuurlu insanın
davranışı olamaz.
Hâlık ile mahlûku ayırıcı en
kalın çizgi, yaratma kavramıdır. Yaratan, yarattıklarının sahibi, mâliki,
mün'imi, onların rızık vereni ve besleyenidir. Onlar üzerinde tam tasarruf
sahibidir. Bu kavram iyi kavranılmadığı zaman birçok karışıklıklara meydan
verilmekte, Hâlik'ın hukuku ile mahlûkun hukuku birbirine karıştırılmaktadır.
"Onlar Allah'ı hakkıyla takdir edemediler" (39/Zümer, 67) ayetinin itâbına
maruz kalınmaktadır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.