Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

MÜ'MİN-MÜHEYMİN

Yeni Sayfa 1

﴿

اَلْمُؤْمِنُ - اَلْمُهَيْمِنُ ﴾
MÜ'MİN
- MÜHEYMİN

Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: ?O Allah ki, O'ndan başka ilâh yoktur.
Melik'tir, Kuddûs'tur, Selâm'dır, Mü'min'dir, Müheymin'dir??[1]

Müfessirler, Allah'ın Mü'min ismini şöyle açıklamışlardır.

İbn Abbas: Kullarına, kendilerine zulmetmeme güvencesi verendir.

Katâde: Sözünün doğru olduğunu ispatlayandır.

İbn Zeyd: Mü'min kullarını imanlarında yanıltmayan, onlar doğru çıka­randır.

Mücahid: Kendisinin tek ve eşsiz olduğunu doğrulayandır. Şu âyet bu anlama
işaret etmektedir: ?Allah, gerçekten kendisinden başka ilâh olmadı­ğına
şahitlik etti??[2]

Allah, kıyamet günü azap gören mü'minleri cehennemden çıkardıktan sonra onlara
der ki: ?Mü'min benim, sizler de mü'minlersiniz?

Peygamberleri mucizelerle, mü'minleri vaat ettiği sevabı vermekle, inkar­cıları
da vaat ettiği azabı vermekle doğrulayandır. Dostlarını, azabından ve onlara
zulmetmekten güvende kılan, kullarını da korkudan kurtarıp güvene kavuşturandır.[3]

el-Hattâbî der ki: ?İman, sözlükte tasdik etmek, doğrulamak anlamına gelir. Buna
göre Mü'min tasdik eden, doğrulayan anlamındadır. Bu anlama göre Allah'ın Mü'min
ismi iki anlama gelebilir:

Birincisi, kullarına vaat ettiğini (ki bu, dünyada paylarına düşen rızkı vermek
ve iyi amellerine karşılık âhirette onlara sevap vermektir) yerine geti­rerek
onları doğrulayandır.

İkincisi, mü'minlerin kendisi hakkındaki zanlarını doğru çıkarmak, onların
ümitlerini boşa çıkarmamaktır. Hz. Peygamber kutsi bir hadiste Yüce Allah'ın
şöyle buyurduğunu nakleder: ?Ben, kullarımın beni zannettikleri gibiyim. Artık
benim için dilediği zanda bulunsun.?[4]

Müheymin ismi Kur'an'da Haşr sûresinin son âyetlerinde şöyle geç­mektedir: ?O
Allah ki, O'ndan başka ilâh yoktur. Melik'tir, Kuddûs'tur, Selâm'dır, Mü'min'dir,
Müheymin'dir??[5]

ez-Züccâcî, el-Hattâbî ve diğerleri bu ismi şöyle açıklarlar: ?Müheymin
kelimesinin aslı ?Müeymin?dir. Kolaylık için kelimedeki hemze harfi ?ha? harfine
dönüştürülmüştür. Arap dilinde bu tür dönüşümler vardır.?

el-Halîmî der ki: ?Müheymin, kıyamet günü, kendisine ibadet edenle­rin
ibadetinden ve sevabından bir şey eksiltmeyendir. Allah, sevap vermekten aciz
kalmadığı gibi onu zorlanarak veren de değildir. Bu yüzden kullarının bazı iyi
amellerini gizleme veya inkar etme ihtiyacı duymaz. O, cimri değildir ki,
verdiği sevapları çok görsün ve bu nedenle bazı amelleri gizlesin. Sevap
vermekle kendisinden ve mülkünden bir şey eksilmez ki, sevabını kısıp
sınır­lasın. O, mülkünden faydalanan değil ki, başkası faydalandığında mülkünden
bir şey eksilsin.

Allah, iyilerin iyiliklerinden ve sevabından bir şey eksiltmediği gibi,
asile­rin de isyanlarından ve hak ettikleri cezalardan bir şey arttırmaz. Zira
yalan ve haksızlık O'nun hakkında mümkün değildir. Allah, cehennem ehlinin
azabını ?ceza? (amellerin karşılığı) olarak adlandırmıştır. Bu yüzden günah
olmayan şeyin cezası (karşılığı) yoktur. Bu da Allah'ın inkarcıların ve asilerin
cezalarını arttırmayacağını göstermektedir.

Müfessirler, Allah'ın Müheymin ismini ?Güvenilir? olarak işte böyle
açıklamışlardır. İbn Abbas, Maide sûresi

48.
âyette geçen ?Müheyminen aleyh? ifadesini doğrulayıcı olarak açıklamış ve şöyle
söylemiştir: ?Müheymin, doğrulayıcı, tasdik edici ve güvenilir anlamındadır.
Kur'an, kendi­sinden önceki kitapları doğrulayan bir kitaptır.?

Mücahid de söz konusu ifadeyi benzer şekilde açıklamış ve şöyle söyle­miştir:
?Müheyminen aleyh?, kendisinden önceki semavi kitapları tasdik eden, doğruluğuna
tanıklık edendir.?

Ebû Süleyman ise bu ismi şöyle açıklamıştır: ?Müheymin, kullarının sözlerine ve
fiillerine şahit olandır. Şu âyet bu anlama işaret etmektedir: ?Se­nin içinde
olduğun herhangi bir durum, onun hakkında Kur'an'dan okuduğun herhangi bir şey
ve sizin işlediğiniz herhangi bir iş yoktur ki, ona (iyice) daldı­ğınızda, biz
sizin üzerinizde şahidler durmuş olmayalım. Yerde ve gökte zerre ağırlığınca hiç
bir şey Rabb'inden uzakta (saklı) kalmaz.?[6]

Bazı âlimler Müheymin'i ?Bir şeyi gözetleyen ve koruyan? şeklinde
ta­nımlamışlardır. Zira bazı dilbilimciler kelimenin aslı olan ?heymene?nin, bir
şeyin başında durmak, gözetlemek ve korumak anlamında olduğunu söyle­miş ve şu
mısrayı delil göstermişlerdir:

Peygamberden sonra insanların en hayırlısı

İyilik ve kötülükte Allah'ın yolunu koruyanlardır[7]

İbn Kesir der ki: ?İbn Abbas ve diğerleri, aşağıdaki âyetlerde olduğu gibi bu
ismi gören-gözetleyen anlamında, ?Kullarının amellerini görüp-gözeten? şeklinde
açıklamışlardır.[8]

?Allah (c.c.) her şeyin üzerinde şahid olandır.?[9]

?Her nefsin bütün kazandıkları üzerinde
gözetici olana mı (başkaldırılır?)?[10]

Râzî ise Müheymin ismini şöyle açıklar: ?Müheymin, doğrulayan, güvende kılan
anlamındaki Mü'min ile eşanlamlıdır.? Hasan Basri bu ismi ?Tasdik eden,
doğrulayan? şeklinde açıklamıştır. Özetle bütün bu tanımla­malar, Müheymin
isminin Mü'min ismine yakın anlam ifade ettiğini göstermektedir. Elbette Allah,
en doğrusunu bilir.?[11]


[1]
Haşr,

23.



[2]
Âl-i İmrân,

18.



[3]
İbn Kesir,

8/343;
Kurtubî, a.g.e.,

10/676.



[4]
Ahmed, ?Müsned?,

3/491.
Sahih bir hadistir.


[5]
Haşr,

23.



[6]
Yunus,

61.



[7]
Beyhakî, a.g.e., s.

63.



[8]
İbn Kesir,

8/343.



[9]
Burûc,

9.



[10]
Ra'd,

33.



[11]
Râzî, a.g.e., s.

188.

Esmau'l-Husna
İçindekiler
Önsöz
Kitap Hakkında
ALLAH
"Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
"Allah" Kelimesinin Kökeni
?Allah? Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
?Allahümme? Kelimesinin Anlamı
Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
EKREM-KERİM
Ekrem'in Anlamı
Kerîm'in Anlamı
Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
İbn Kayyim'in görüşü
Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
BARİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
BASİT-KABIZ
Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
BAİS
Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
BAKİ
Bâkî İsminin Anlamları
BEDİ'
BER
Ber İsminin Çeşitli Anlamları
Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
Ber İsmini Bilmenin Faydaları
BASİR
Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
Basîretin Dereceleri
1- İsim ve sıfatlarda basîret
2- Emir ve yasaklarda basîret
3- Sevap ve cezada basîret
Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
TEVVAB
Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
Tevbeye Teşvik
CAMİ'
Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
CEBBAR
Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
CEMİL
Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
HAFIZ
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HASİB
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HAFİZ
Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAK
Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
HAKEM
Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
Hükmün Türleri
1- Dinî hükümler
2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
3- Kaderî-kevnî hükümler
Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
HAKİM
Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HALİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAMİD
Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAYY-KAYYUM
Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
HAYİ-SİTTİR
İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFID-RAFİ'
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HALİK-HALLAK
Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
HABİR-ALİM
Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
Bu İsmi Bilmenin Faydası
ZU'T-TAVL
ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAZİK-REZZAK
Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD