Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
İslam'ın Genel Özellikleri
İslam
İslam'ın Genel
Özellikleri
1) Rabbanîlik:
(Rabba ait olmak, ilahî olmak) İslam, hak ve ilahî dindir. Vahye dayanır. Hedef
ve gayede Rabbanîdir. Allah'ın rızası bir müslüman için her şeyde vaz geçilmez
amaçtır. İslam'ın kaynağı ve metodu da Rabbanîdir.
2) İnsanîlik:
(İnsan fıtratına uygunluk) Kur'an insanlara indirilmiş, peygamberler insanlar
arasından seçilmiştir. İslam insana, insanın aklına büyük önem vermiş, fıtratına
uygun hükümler koymuştur. İslam'a göre insan, yeryüzünde en güzel biçimde ve
halife olarak yaratılmış, ruhi unsur ile seçkin kılınarak evren kendi hizmetine
verilmiştir. İslam, insanın hiç bir güç ve enerji odağını ihmal etmez. Onların
hepsini ıslaha, çalışmaya ve gelişmeye doğru yönlendirir. İnsan,
taşıyabileceği ölçülerde yüklenen bu yükümlülükleri omuzlayarak barış, güven
ve huzur içinde yoluna devam eder. Bu yükümlülükler insanın kendi fıtratıyla
uyumludur. Gönlünün ve vicdanının sesiyle bütünleşir. Fıtratını ıslah etmeyi
hedef alır. İslam'ın tüm hükümleri insanın dünya ve ahiret saadetine yöneliktir.
3) Kapsamlılık ve evrensellik:
İslam, ebediyeti kapsayacak uzunlukta, bütün insanları kuşatacak genişlikte,
dünya ve ahiret işlerini içerecek derinliktedir. Mesajı ve hükümleri bütün
zamana, bütün dünyaya, bütün insanlığa yöneliktir. İnsan hayatının beşikten
mezara tüm aşamalarını ve hayatın tüm alanlarını tanzim eder. İslam'ın
öğretileri de kapsamlıdır. Bu kapsam, inançta, ibadette, tasavvurda, ahlak ve
fazilette, düzenleme ve yasalarda kendini gösterir.
4) Vasatlık ve denge:
İslam; denge, orta yol, adalet, ölçü gibi temel dinamikleri olan bir dindir.
İfrat ve tefritten uzaktır. Aşırılıklar yoktur. İnsanı azdırmaz ve ezdirmez.
İnsanın gücü böyle dengeli bir nizam kurmaya yeterli değerlidir. İnanç,
ibadet, ahlak ve teşrîde vasat (adalet ve denge) unsurlarını kolaylıkla
görebiliriz. Dünya - ahiret, madde - mana, zengin - fakir arasında denge vardır.
İnsanın içi ve dışını, ruhu ve bedenini, birey ve toplumu, fert ve devleti,
kadın ve erkeği, aile ve milleti dengeler. Her birinin birbirine karşı hak ve
görevlerini düzenli, dengeli ve uyumlu bir biçimde belirler.
5) Açıklık ve netlik:
İslam'ın inanç esasları, dini kavramlar sade ve açık seçiktir. Anlaşılması,
anlatılması ve kabulü kolaydır. Aklı, mantığı zorlamaz.
6) Halis din:
Analiz ve sentez, atma ve katma kabul etmeyen, kaynağı sağlam ve değiştirlemez
olduğundan tahrif edilemeyecek bir dindir. Bid'at ve hurafelere kapılarını
kapamıştır. Allah tarafından tamamlanmış ve razı olunmuş tek hak dindir.
7) Tevhid:
İslam, her şeyden önce tevhid dinidir. En mükemmel Allah inancını yerleştirir.
İslam'da Allah'ın sıfatları insanlara ve diğer varlıklara verilmez. Allah'ın hiç
bir şeye benzemediği vurgulanır. İnsan ve başka yaratıklar tanrılaştırılamaz.
Allah'dan başkasına tapınılmaz, dua edilmez.
8) Tüm peygamberleri tasdik:
Allah tarafından gönderilen bütün peygamberlere inanılır. Peygamberler arasında
ayrım yapılmaz. Tanrılaştırma ve yakışık almayan isnatlar gibi aşırılıklardan
uzak olarak, Allah'ın elçisi ve kulu oldukları kabul edilir.
9) Egemenlik Allah'ın:
Yasa, hukuk ve prensip belirleme, kanun koyma işi sadece Allah'a aittir. İslam;
hüküm, hakimiyet, egemenlik ve otoritenin Allah'a verildiği, ezen ve ezilenin,
kula kulluk yapanın olmadığı bir toplum oluşturur.
10) Sağlam kaynak:
İslam'ın temel kaynağı Kur'an-ı Kerim'dir. Kur'an, kıyamete kadar tahrif
edilemeyecek bir kitaptır. Dünyanın her tarafındaki Kur'an nüshaları aynıdır.
11) Evrenle uyum:
Evren ve içindeki varlıkların tümü Allah'a teslim olup itaat ettiklerinden
müslüman sayılırlar. İslam'ı seçip teslim olan insan da kainatla uyum içinde,
aynı yasalara itaat etmiş olur. Böylece insanın emeği ve enerjisi evrenin
imkanlarıyla bütünleşir. İslam, insanı evrendeki doğal güçlerle çatışmaya ve
boğuşmaya sokmaz.
12) Tek toplum (ümmet) oluşturur:
İslam, uyumlu, tutkun ve dayanışma içinde hareket eden bir toplum (ümmet)
oluşturur. Akide bağıyla bir araya gelen, ırk, renk, vatan, ülke ve sınıf ayrımı
yapmayan bu toplumun temel dinamikleri (harekete geçiren özellikleri) kardeşlik,
yardımlaşma, eşitlik, adalet, hakkı ve sabrı tavsiye etme, iyiliği yayma,
kötülüğe karşı mücadele etmedir. Zina, fuhuş, hırsızlık, haksızlık, faiz...
gibi kötü ahlak ve çirkin geleneklerin ortadan kaldırıldığı, insanların yeme
içme, barınma ve cinsel oburluklarının engellendiği erdemli, iffetli bir toplum
oluşturur. Küfrün tek millet olduğu gibi; bütün müslümanlar da, birbirlerini
ancak kardeş kabul eden tek bir millettir.
13) Kolaylık ve müjde:
İslam; dili, ırkı, mazisi ne olursa olsun kelime-i şehadet getirip buna uygun
yaşayan herkesi müslüman sayar. Eşitlik ve adalet esasına dayanır. Kimsenin
zorla müslüman yapılmasını kabul etmez. Kalpleri fethederek yayılmayı esas
alır. Hükümleri yaşanılacak kolaylıktadır. İbadetlerin yapılmasında gücümüz
dikkate alınarak birçok kolaylıklar gösterilmiştir. Gücün yetirilemeyeceği
zorluklar emredilmez. İslam'ın rahmet, af ve müjde tarafı ağır basar. İslam,
insanın ruhî ve bedenî tüm ihtiyaçlarını hoşgörüyle karşılayıp, kolaylıkla ve
basit biçimde çözüm getirir. Ama bütün bu kolaylıklara rağmen, tembellik ve
dünyaya aşırı meyilden dolayı kulluğunu ihmal edenler Allah'ın azabıyla ikaz
edilirler.
14) Akla ve ilme önem verir:
İslam vahiy dini olmasıyla birlikte, akla büyük önem verir. Akla hitap eder,
akıllıyı sorumlu tutar. Bilime de üstün değer vermiş, ilim öğrenmenin her
müslümana farz olduğunu bildirmiş, çalışma, öğrenme ve düşünce gibi konulara
gereken yeri vermiştir. Yalnız unutmamak lazım ki, İslam akılcı değil,
akıllların dinidir.
15) İnsan hakları:
Hiç bir düzende (dinde) görülemeyecek kadar
insan haklarını gözeten İslam, insanın şu haklarını korumaya alır:
a- Din emniyeti:
İslam, din hakkını ve dini yaşama hürriyetini güvence altına alır.
b- Nefis (can) emniyeti:
İslam, yaşama hakkını temin eder.
c- Akıl emniyeti:
İlim ve tefekkürü emreden İslam, içki ve uyuşturucu gibi akla zarar verecek
şeyleri yasaklar ve aklı her türlü arızalardan koruyucu tedbirler alır.
d- Nesil emniyeti:
Irzın, şeref ve namusun korunmasını ve sağlıklı nesiller yetiştiril-mesini temin
için İslam gerekli her türlü ortamı hazırlar.
e- Mal emniyeti:
İslam malı korumak için, hırsızlık vb. suçlara giden yolları tıkadığı gibi,
insanlara yeterli geçim kaynaklarına sahip olma hakkını ve imkanını tanır.
Özetle İslam, her insanın onurunu, namusunu,
özgürlüğünü, dinini, malını, canını, geçimini ve işini garanti altına alır.
İslam, insan hakları konusunda hala ulaşılamaz
durumdadır. İnsani kardeşlik
prensibine yer verir. Irkçılığı ve takvanın dışında üstünlük anlayışlarını
reddeder. İslam'ın emir ve yasakları, hükümleri, ibadetleri, ceza anlayışı...
eşitliği isbat etmektedir. Diğer düzenlerde bu denli eşitlik teoride bile yoktur.
Eşitlik adına adaletsizliğe de göz yummaz. Kadın - erkek eşitliği diyerek cinsel
farklılıkların gözardı edilip istismar edilmesine, insanların sömürülerek
zulmedilmesine yol açacak aşırılıklara da geçit vermez.
[1]
[1]
Ahmet Kalkan, İslam Akaidi 63-65.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.