Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Tasdikin Derece ve Türleri

Tasdikin Derece ve Türleri

Tasdikin Derece ve
Türleri:

Mutlak tasdikin derece ve türleri vardır. Her tasdik,
meselâ, "Allah'a iman ettim", "Hz. Muhammed (s.a)'e, Kitabullah'a ve ahirete
inandım" cümleleri, ayrı ayrı kariyeler (önermeler) olarak farklı hükümler ifade
eder. Her birinde tasdik ve hüküm bulunan bu iman nevileri, taalluk ettiği
şeylere göre çeşitli manalara gelmekte, hepsi de, "kabul ve itiraf" manası ifade
etmektedir. Tasdikte aslolan, söylenen sözün veya haberin doğru ve sâdık
olmasıdır. Sözün sadık olması ise, verilen hükmün sadık olmasında, yani o hükmün
gerçeğe mutabık olmasındandır. Mutabık ise, o hükmün doğru ve sadık; değilse,
yalan ve yanlıştır.

Tasdik edilerek inanılan şey, görülen ve bilfiil
mevcut olan bir şey ise, bu tasdike "tasdik-i şuhûdî"; gözle görülmediği
halde, varlığına delâlet eden bir delil veya eser vasıtasıyla biliniyorsa, bu
gibi tasdiklere de "tasdik-i gaybı" denir. Bu yönden, imanın içerdiği
mutlak tasdik, dilciler nazarında; a) Ya kavlî, yani sözle, b)
Veya fiilî, yani iş ve amel ile olur. Kavlî olan da, biri kalbî (kalp diliyle),
diğeri de lisanî (dil ile) olmak üzere iki türlüdür. O halde, dilcilere göre
tasdikin üç türü ve derecesi vardır. Bunlar;

a)
Kalb ile yapılan tasdik: Bir kimsenin herhangi bir şahsı veya hükmü kalbiyle
kabul ve itiraf etmesidir.
b) Bizzat dil ile yapılan tasdik: Bu da, insanın,
inandığı şeyin hak ve gerçek olduğunu başkası duyacak şekilde söyleyip ilân
etmesidir. Dil ile yapılan bu tasdik de iki türlüdür: a) Hakîkî, b)
Zahirî, Hakîkî anlamda; dil ile ikrar edilen, kalb ile de tasdik edilir. Yani
dil ile kalb tasdikte birleşir. Böyle bir tasdike sahip olan kimse, hakîkaten
inanmış bir "mü'min"dir. Zâhirî alanda ise dil ile tasdik olunan şey, kalp ile
tekzip olunur. Yani dili ve zahiri başka, kalbi ve batını başkadır. Kalbi,
dilinin söylediğini inkar ve reddetmektedir. Bu gibi zahiri tasdik sahiplerine,
dinî literatürde "münafık" adı verilir. Bunlar zahiren mümin; hakîkatta ve Allah
katında kafir sayılırlar.

c) Organlarla yapılan fiili tasdik:
Söylenen sözün gereğini bilfiil ima etmek süretiyle yapılan tasdik şeklidir ki,
bunun makbul olanı; işlenen fiilin, hem dil, hem de kalp ile yapılan bir tasdike
dayanmasıdır. Şayet yalnız dil ile ikrarın eseri ise, yapılan iş, riyadan başka
bir şey değildir ve nifak alametidir.[1]


[1]
Elmalılı, Hak Dini Kur'an Dili: 1/179. Ali Arslan Aydın, Şamil İslam
Ansiklopedisi: 3/145-146.

İMAN.. İman; Anlam ve Mahiyeti
Kur'an'da İman.
İmanın Dereceleri 1) İcmali İman
2) Tafsili İman
Tafsili İmanın Dereceleri ve İman Esasları
İman Artar, Eksilir mi?.
İmanın Muhafazası, Kazanılmasından Daha Zordur
İmanın Gerektirdikleri
İman ve İslam..
İman ve Amel
İman Amelden Bir Cüz müdür?.
İman, Tasdik ve İkrar
Tasdikin Derece ve Türleri
İslam Istılahında İmanın Manası, Hakîkati ve Rükûnleri
İman ve İnkâr Yönünden İnsanlar
İnsanlar Niçin İman Eder? İmanın Sebep ve Sonuçları
İmanla İlgili Sünnetullah (Allah'ın Değişmez Yasaları)
İmanın Sahih (Geçerli) ve Kabule Şayan Olmasının Şartları
İmanı Bozan Haller
1) Cibt ve Tağuta İnanmak
2) Şirk Koşmak
3) Kâfirleri Veli  ve Yönetici Tanımak
Bâtıla İman.
İman Esasları
Sosyal Ve Toplumsal Faktör Olarak İman
İman Sözcüğünün Terimsel Anlamı ve İman-Vicdan Sorunu.
İmanın Niceliği
Taklîdî İman
Tahkıykî İman
Makbûl İman
Merdûd (Reddedilmiş) İman
Masum (Korunmuş) İman
Matbu İman
Mevkuf İman
İman ve Gayb, İnanabilme Yeteneği
İman ve Diyalektik.
Kelâmcı Kamplar
Mu'tezilîler
Mürcie
İman Açısından Kâinâta Bakış
Varlık Realitesi ve Kainat Tablosunda İnsan...
Neden mi?.
Madde ve Hayat
İman-Amel İlişkisi
Kur'ân'ın Bütünlüğü İlkesi ve İman
Genel Çizgileriyle İmansızlık (Küfür)
İmanın Temel İlkeleri
Bilgi Araçları ve İman.
1- Yanlış Algılama
2- Kuşku İle Algılama
3- Çözümleyememe
4- Kavrama Veya Duyumsama
1- Sağlam Duyular
2- Akıl
3- Doğru Haber
a) Allah Elçisinin Verdiği Haber
b) Mütevâtir Haber
İlham..
MÜ'MİN..
Mü'min Kelimesinin Anlam Sahası
Mü'min Kime Denir?.
Mü'minlerin Özellikleri
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar
İMANIN ŞUBELERİ
Birinci Kısım Tasdikle İlgili İtikadiyat'tır
İkinci Kısım Dille Alakalı Ameller
Üçüncü Kısım Bedenî Ameller
1. Çeşit Muayyen Şeylere Ait Olanlar
2. Çeşit Kendisine Tabi Olanlarla İlgili Şeyler
3. Çeşit Âmmeye Müteallik Şeyler