Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

İman Sözcüğünün Terimsel Anlamı ve İman-Vicdan Sorunu.

İman Sözcüğünün Terimsel Anlamı ve İman

İman Sözcüğünün
Terimsel Anlamı ve İman-Vicdan Sorunu

?İman? Kur'ânî bir kavramdır ve: Kur'an-ı
Kerim'in sunduğu gerçek­lerin tümüne -bir bütün olarak, evrensel boyutta- inanma
olayının adıdır.

Bu vicdani olay, hiç bir dinde İslam
literatüründeki kadar mü­kemmel ve açık tanımlanmamıştır. Budizm, şintoizm ve
maniheizm gibi putpe­rest dinler şöyle dursun, yahudilik ve hıristiyanlık gibi
mu­harref-kitabî dinlerde bile imanın derli toplu birer tanımı yoktur. Yani bu
dinlerin her birine göre inancın nasıl olması gerektiği, kesin ifade­lerle
tanımlanama­mıştır. Halbuki İslam'da başta Kur'ân-ı Kerim olmak üzere bütün
akâid kitapları iman kav­ramını pek esaslı ifadelerle tanım­lamışlardır. Bütün
bu tanımların özü ise şudur:

?İman: Kalb ile tasdik, dil ile ikrardır.? Bunun
kısa anlamı ise, Başta Allah Teâlâ'nın varlığına ve birliğine, sonra da O'nun,
elçisi Hz. Muhammed Mustafa (sav)'ya vahyederek bildirdiklerinin tümüne bir­den
içtenlikle inanmak ve bu inancı dille açıklamaktır. Böyle inanan kimseye ?mümin?
denir.

Aslında bir kimsenin, yukarıda ifade edilen
gerçeklere, sadece içten­likle inanması o kişide imanın oluşması (yani
mümin olabilmesi) için sırf Allah ile ilişkisi bakımından yeterlidir. Çünkü
temelde iman içsel bir olaydır. Ancak inanan kişinin bu inancı başkalarıyla
paylaşması gibi sosyal bir vakıa vardır. İnanç birliği denilen bu gerçek, sosyal
ve top­lumsal ya­şamda daima bir ölçü olarak kabul edilmiştir. Bugün laik
dev­letlerde bile vatandaşların kimlik kartlarında din hanesi bulunmakta­dır ki
bunun amacı, kişinin hangi iman grubuna bağlı olduğunu saptamaktan başka bir şey
değildir. Buna rağmen içtenlikle inanmayan, ya da inanılması gereken gerçeklerin
tümüne birden değil de bir kısmına inanan kimseler de çoğu­kez inanmış gibi
gözükebilmektedirler. Özellikle müslüman toplumlar içinde Kur'ân'ın ölçüleri
çerçevesinde inanmış gibi gözüken insanların sayısı bugün gerçek anlamda iman
etmiş olanların sayısından kat kat faz­ladır. Dolayısıyla iman sözcüğü­nün
terimsel anlamını belirlemede öteden beri kullanılagelen ?dil ile ikrar? unsuru,
daima spekülatif amaçlara konu olabilir. Bu nedenledir ki yalnızca dil ile ikrar
da ikinci şahısların kesin bir yargıya sahip ola­bilmeleri için yeterli
değildir. Bunun yanında kişinin, başkaları karşı­sında imanını birçeşit deklare
etmesi zorunluğu vardır.

[1]
ki bu da (sürekli bir şekilde) İslam'ın kaçınılmaz emirlerini yerine getir­mek
ve yasaklarından sakın­makla ancak ortaya konabilir. Bunu bir yaşam bi­çimi
olarak sürdürenler el­betteki vicdanlarındaki içtenliği kanıtlamış olurlar. Buna
karşın kaçamaklar arasında bocalayanlar da ruhlarına yer­leşmiş olan hastalığı
her zaman giz­leme imkanını bulamazlar.

Her şeye rağmen İslam'a göre kişi, ancak dış
görünüşü ile, yani söz ve eylemleriyle yargılanabileceği için iman konusunda
esas olan, vic­danın araştırılmamasıdır.

[2]



[1]
Bk. İslam ve İdeolojiler

[2]
Nisa: 4/94. Ferit Aydın, İslam'da İnanç Sistemi, Kahraman Yayınları: 76-77.

İMAN.. İman; Anlam ve Mahiyeti
Kur'an'da İman.
İmanın Dereceleri 1) İcmali İman
2) Tafsili İman
Tafsili İmanın Dereceleri ve İman Esasları
İman Artar, Eksilir mi?.
İmanın Muhafazası, Kazanılmasından Daha Zordur
İmanın Gerektirdikleri
İman ve İslam..
İman ve Amel
İman Amelden Bir Cüz müdür?.
İman, Tasdik ve İkrar
Tasdikin Derece ve Türleri
İslam Istılahında İmanın Manası, Hakîkati ve Rükûnleri
İman ve İnkâr Yönünden İnsanlar
İnsanlar Niçin İman Eder? İmanın Sebep ve Sonuçları
İmanla İlgili Sünnetullah (Allah'ın Değişmez Yasaları)
İmanın Sahih (Geçerli) ve Kabule Şayan Olmasının Şartları
İmanı Bozan Haller
1) Cibt ve Tağuta İnanmak
2) Şirk Koşmak
3) Kâfirleri Veli  ve Yönetici Tanımak
Bâtıla İman.
İman Esasları
Sosyal Ve Toplumsal Faktör Olarak İman
İman Sözcüğünün Terimsel Anlamı ve İman-Vicdan Sorunu.
İmanın Niceliği
Taklîdî İman
Tahkıykî İman
Makbûl İman
Merdûd (Reddedilmiş) İman
Masum (Korunmuş) İman
Matbu İman
Mevkuf İman
İman ve Gayb, İnanabilme Yeteneği
İman ve Diyalektik.
Kelâmcı Kamplar
Mu'tezilîler
Mürcie
İman Açısından Kâinâta Bakış
Varlık Realitesi ve Kainat Tablosunda İnsan...
Neden mi?.
Madde ve Hayat
İman-Amel İlişkisi
Kur'ân'ın Bütünlüğü İlkesi ve İman
Genel Çizgileriyle İmansızlık (Küfür)
İmanın Temel İlkeleri
Bilgi Araçları ve İman.
1- Yanlış Algılama
2- Kuşku İle Algılama
3- Çözümleyememe
4- Kavrama Veya Duyumsama
1- Sağlam Duyular
2- Akıl
3- Doğru Haber
a) Allah Elçisinin Verdiği Haber
b) Mütevâtir Haber
İlham..
MÜ'MİN..
Mü'min Kelimesinin Anlam Sahası
Mü'min Kime Denir?.
Mü'minlerin Özellikleri
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar
İMANIN ŞUBELERİ
Birinci Kısım Tasdikle İlgili İtikadiyat'tır
İkinci Kısım Dille Alakalı Ameller
Üçüncü Kısım Bedenî Ameller
1. Çeşit Muayyen Şeylere Ait Olanlar
2. Çeşit Kendisine Tabi Olanlarla İlgili Şeyler
3. Çeşit Âmmeye Müteallik Şeyler