Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Kur'ân-ı Kerim'de Put Kavramı ve Puta Tapma.

Kur

Kur'ân-ı Kerim'de
Put Kavramı ve Puta Tapma

Kur'ân-ı Kerim'de
put anlamındaki ?sanem? kelimesinin çoğulu
?esnâm? 5 yerde geçer: 6/En'âm, 74; 7/A'râf, 138; 14/İbrâhim, 35; 21/Enbiyâ, 57;
26/Şuarâ, 71. Yine put anlamındaki ?vesen? kelimesinin çoğulu evsân ise 3 yerde
zikredilir: 22/Hacc, 30; 29/Ankebût, 17, 25. Heykel anlamındaki timsâl
kelimesinin çoğulu temâsîl kelimesi iki yerde kullanılır. Bunlardan biri, put
anlamı yüklendiğinden olumsuz tavır alınmasını gerektirecek şekildedir
(21/Enbiyâ, 52). Diğeri ise, Süleyman (a.s.)'ın cinlere sanat eseri olarak
yaptırdığı heykellerdir ki, put özelliği olmadığından olumludur (34/Sebe', 13).

Kur'an'da putperestliğin genel adı olan ?şirk?
ve türevleri 168 yerde geçer. Şirk ve puta tapma ifâdeleri geçmese bile,
âyetlerin çok büyük bir bölümü, tevhidi hâkim kılmak için şirkle, putlarla ve
putçularla mücâdeleyi konu edinir. Kur'ân-ı Kerim, putperestleri ve her çeşit
müşriği, yeryüzünde birliği ve huzuru bozan, insanlar için zararlı, çirkin bir
tip olarak görür ve necis, yani pislik olarak nitelendirir (9/Tevbe, 28).
Kur'an'da putperestlik ve şirk, herhangi bir şeyi, kavramı veya bir kimseyi
tercih etme, önem ve kıymet verme, yüceltme bakımından Allah'la eşit düzeyde
görmek veya bunu davranışlarıya göstermektir. Kur'an bize Allah'ı (c.c.) birçok
sıfat ve isimleriyle tanıtmış ve O'ndan başka ilâh/tanrı olmadığını kesin
ifadelerle bildirmiştir. İlâh, Allah'ın Kur'anda bildirilen özelliklerine sahip
olan varlıktır. Allah gerçek ve tek ilâhtır; Allah'ın sıfatlarına sahip olan
başka hiçbir varlık olamaz. İşte, Allah'ın herhangi bir sıfatına başkasının
Allah'la birlikte veya bağımsız olarak sahip olduğunu iddia etmek, Allah'tan
başka ilâh kabul etmektir, yani şirktir, putperestliktir. Kur'ân-ı Kerim'de
birçok âyette Allah Teâlâ, insanları şirke düşmemeleri, hiçbir şeyi
putlaştırmamaları husûsunda uyarır.

Kur'ân-ı Kerim'de, şirkin çeşitlerine göre ayrı
ayrı isimlendirildiği görülür; ?Vesen? küçük putlara verilen isimken, şekilsiz
putlara ?sanem? denilir. Yönetici putlar ise ?tâğut? olarak isimlendirilir.
?Erbâb? ise, üstün meziyetler ve ilâhî vasıflar yakıştırılarak putlaştırılıp
tanrılaştırılan varlıklara verilen isimdir. Bu kelime, ilâh/tanrı seviyesine
getirilen puta duyulan sevgiyi de ifâde eder. Peygamberlerin ve sâlih insanların
ilâhlaştırılması da genellikle bu kelime ile anlatılır.

Kur'ân-ı Kerim'de putlar, sebep oldukları
zararlar açısından konu edilir ve insanlar dünya ve âhiret güzellikleri için
putlara tavır almaya çağrılır. Putperest müşrikler, putları şefaatçi kabul
ederler (10/Yûnus, 18; 13/Ra'd, 14; 16/Nahl, 55; 19/Meryem, 81-82; 39/Zümer, 3,
43-44. Putperest müşrikler, meleklere cinsiyet yakıştırırlar (43/Zuhruf, 19; 53/Necm,
27-28). O yüzden putlara yücelik atfeden müşrikler, Allah'a iftira etmiş
olmaktadırlar (6/En'âm, 138-139, 143-144). Putperestler, çocuklarına putlarının
adını da verdikleri olur (7/A'râf, 190-191). Putlar, hiç kimseye zarar ve fayda
veremezler (5/Mâide, 76; 6/En'âm, 40, 41, 46, 71 vb.). Bırakın başkalarına,
putların kendilerine bile faydaları dokunmaz (7/A'râf, 197-198; 10/Yûnus, 35).
Putların hiçbir şey yaratmadıkları, buna güçlerinin olmadığı belirtilir (7A'râf,
191-192; 10/Yûnus, 34; 13/Ra'd, 33; 16/Nahl, 20; 21). Putların kimseye rızık
veremediği, veremeyeceği ifâde edilir (29/Ankebût, 17). Putlar, yapılan duâlara
cevap veremezler (13/Ra'd, 14; 27/Neml, 62; 34/Sebe', 22; 35/Fâtır, 14).
Aslında, kendilerine yanlış yere tapılan putların rabbinin de Allah olduğu
vurgulanır (53/Necm, 49). Putların kendilerine tapanlardan bile habersiz olduğu
belirtilerek akıllı insanların böyle âciz durumdakilerden medet ummalarının
mümkün olamaycağı vurgulanır (46/Ahkaf, 5). Onlar hiçbir şeye sahip değildirler
(16/Nahl, 73; 35/Fâtır, 13; 53/Necm, 19-20), kendi hayatları bile yoktur ki, bir
şeye sahip olsunlar, onlar diri değil ölüdürler (16/Nahl, 21).

Böylesine âciz varlıklar olan putlara putlara
tapmaktan sakınmak gerekir (17/isrâ, 22; 22/Hacc, 30; 25/Furkan, 68; 42/Şûrâ,
9). Putlara tapmak haramdır (5/Mâide, 90; 17/İsrâ, 29, 39). Putlar, kıyâmet günü
kendilerine uyanlardan uzaklaşacaklardır (2/Bakara, 166; 6/En'âm, 22-24, 94; 7/A'râf,
37, 53; 10/Yûnus, 28-30 vb.). Arap putperestlerinin çok sayıdaki putları
arasından, önemseyip öne çıkardıkları putların isimlerini zikreder. Bunlar, Lât,
Uzzâ ve Menât putlarıdır (53/Necm, 19-20).

Putlara tapanlar gerçekte ona tâbi olmuyor,
zanlarına peşine giderek kendi hevâlarına tapmış oluyor, zâlim müstekbirlere
kulluk yapmış oluyorlar (10/Yûnus, 66; 28/Kasas, 62-63; 39/Zümer, 3). Bütün
bunlarla birlikte Kur'an, putlara sövmekten sakınmayı tavsiye eder (6/En'âm,
108). Örnek peygamber Hz. İbrâhim'in putlarla mücâdelesini ve ateşe atılma
pahasına onları yıkıp devirmesini ayrıntılı biçimde gündeme getirir. İbrâhim
(a.s.), babası Âzer'e tek ilâh olarak sadece Allah'ı kabul edip yalnız O'na
ibâdet etmeyi, putlara tapmaktan vazgeçmeyi samimi dille anlatıp onu dâvet
ettiği halde, ondan büyük tepki görür (6/En'âm, 74; 19/Meryem, 42-48; 21/Enbiyâ,
52-57; 26/Şuarâ, 69-82; 37/Sâffât, 85-87; 43/Zuhruf, 26-27; 60/Mümtehine, 4).
Aynı dâveti İbrâhim (a.s.), kavmine de ulaştırır ve aynı tepkiyle karşılaşır
(21/Enbiyâ, 52-57; 26/Şuarâ, 69-82; 29/Ankebût, 16-18, 24-26; 37/Sâffât, 85-87;
43/Zuhruf, 26-27). İbrâhim (a.s.), kavmine karşı akıl yolu ile Allah'ı arayıp
ispat eder, onların da akıllarını kullanıp sahte tanrılardan kurtulmalarını
tavsiye eder (6/En'âm, 76-79; 21/Enbiyâ, 58-67; 26/Şuarâ, 70-82). Kafalarındaki
putları kırmaya güç yetiremeyen Hz. İbrâhim, en sonunda kavminin taptığı putları
baltayla kırar ve büyük tepkiyle karşılaşır (21/Enbiyâ, 52-68; 37/Sâffât,
88-97). O, Kâbe'yi de putlardan temizler (22/Hacc, 26). Tevhid konusunda
münâzara ettiği Nemrut tarafından putlara karşı çıkmanın bedelini ödemek üzere
ateşe atılır, ama her şeye gücü yeten Rabbi tarafından ateş ona soğuk ve selâmet
yapılır (21/Enbiyâ, 68-71; 29/Ankebût, 245; 37/Sâffât, 97-98). Safını putlardan
yana koyup bâtılın yanında mücâdele eden Nemrut ise helâk olur (21/Enbiyâ, 70).

Kur'an, başka bir canlıyı, eşyayı veya soyut bir
şeyi Allah'a endâd/denk tutmanın da putlaştırma olduğunu belirtir ve bu suçun
cezâsının da büyük olacağını belirtir (2/Bakara, 22, 165; 14/İbrâhim, 30;
34/Sebe', 33; 39/Zümer, 8; 41/Fussılet 9). Kur'an, somut putlar yanında soyut
putları da gündeme getirir. Hevâ ve hevesi putlaştırıp ilâhlaştırmak tehlikesi
de sözkonusudur (45/Câsiye, 23; 47/Muhammed, 12). Put diye şeytana tapanlar da
vardır (4/Nisâ, 117).

Tüm putlar, putlaştırılan özelliklerden
uzaklaştırılması istenen insanlara Kur'an, gerçek ilâhı, tek ma'bud olan Allah'ı
vasıf ve isimleriyle tanıtır. Allah'tan başka ilâh olmadığını çok net biçimde ve
ısrarla gündeme getirir (2/Bakara, 163, 255; 3/Âl-i imrân, 2, 6, 18, 62; 4/Nisâ,
87, 171; 5/Mâide, 73; 6/En'âm, 19, 102, 106; 14/İbrâhim, 52; 16/Nahl, 22, 51;
20/Tâhâ, 8, 14; 22/Hacc, 34; 23/Mü'minûn, 116; 27/Neml, 26; 28/Kasas, 70, 88;
37/Sâffât, 4).

Tevhid, yani tüm putları reddedip tek ilâha iman
edip O'na kulluk inancı, insanlığın aslî itikadı ve tüm peygamberlerin çağlar
boyu tebliğ edip canlandırmaya çalıştığı husustur (2/Bakara, 133; 7/A'râf, 59,
65, 73, 85, 158; 9/Tevbe, 129; 11/Hûd, 50, 61, 84; 16/Nahl, 2; 18/Kehf, 110;
21/Enbiyâ, 25, 108; 23/Mü'minûn, 23; 41/Fussılet, 6). Tevhid dini ise İslâm'dır
(6/En'âm, 161; 10/Yûnus, 105; 21/Enbiyâ, 92; 30/Rûm, 30; 39/Zümer, 3, 11). Bütün
İlâhî dinlerin de İslâm'dır/teslimiyettir ve tevhide (putları reddedip tek
Allah'a iman ve yalnız O'na ibâdet ve kulluğa) dayanır (6/En'âm, 90; 21/Enbiyâ,
92; 23/Mü'minûn, 51-52; 42/Şûrâ, 13; 43/Zuhruf, 45; 87/A'lâ, 14-15, 18-19.
Çünkü tevhidden başka her şey bâtıldır (10/Yûnus, 32; 22/Hacc, 31; 41/Fussılet,
6).

Kur'an, bütün bu gerekçelerden dolayı, insanlığa
muvahhid olup Allah'ı birlemeleri çağrısını yapar (22/Hacc, 31; 30/Rûm, 30).
Yüzümüzü tevhid dinine döndürmemiz istenir (10/Yûnus, 105). Allah'ın yolunu
(tevhid'i) tâkip etmek emredilirken, başka yolları tâkip etmek (her çeşit put ve
putçularla iyi ilişkiler) de yasaklanır (6/En'âm, 153). İster putlara tapmak
yönüyle olsun, ister başka çeşitte; şirk büyük bir zulümdür (31/Lokman, 13).
Allah, kendisine şirk koşmayı kesinlikle affetmez (4/Nisâ, 48, 116). Müşriklerin
temel özellikleri, Allah'tan başkasını tanrı edinmeleridir: 2/Bakara, 165;
3/Âl-i imrân,151; 4/Nisâ, 117; 5/Mâide, 76; 6/En'âm, 1, 107, 136 vb.).

Kıyâmet günü putlar da, küfür önderleri ve
öncüleriyle birlikte cezâlandırılacaklardır (25/Furkan, 17-19; 28/Kasas, 62-64,
74; 37/Saffât, 22-34). Putlar, müşrikler tarafından da âhirette inkâr
edilecektir (30/Rûm, 13). Kur'ân-ı Kerim, Kıyâmet günü putların durumuyla ilgili
de geniş bilgiler verir (25/Furkan, 17-19; 28/Kasas, 62-64, 74; 37/Saffât,
22-34).

Kur'ân-ı Kerim, mü'minlerin putperest ve her
çeşit müşrikle ilişkilerinin nasıl olmasını da belirler. Müşriklerin dostluğu
yoktur, mü'min onları dost kabul edemez (2/Bakara, 105; 5/Mâide, 82; 6/En'âm,
106; 9/Tevbe, 7-8, 10, 12; 17/İsrâ, 73-75; 28/Kasas, 87; 60/Mümtehine, 1-2,
6-9). Putperest müşrikler, mü'minleri ateşe çağırırlar (2/Bakara, 221; 17/İsrâ,
73-75; 29/Ankebût, 12-13). Putperestlerden yüz çevirmek emredilir (6/En'âm, 106,
150; 10/Yûnus, 41; 15/Hıcr, 94; 28/Kasas, 87; 32/Secde, 30; 37/Saffât, 173-174,
178-180; 43/Zuhruf, 83, 89; 45/Câsiye, 18; 51/Zâriyât, 54; 53/Necm, 29;
54/Kamer, 6; 68/Kalem, 8; 73/Müzzemmil, 10). Müşriklerden korkulmaz,
korkulmamalıdır (9/Tevbe, 13-14; 10/Yûnus, 65; 15/Hıcr, 94; 22/Hacc, 38;
37/Sâffât, 171-175). Çünkü putperest ve her çeşit müşrik, mü'minlere zarar
veremez (37/Sâffât, 160-163; 52/Tûr, 42). Putperestlere ve her çeşit müşriklere
karşı mücâdele edilmeli, savaşılmalıdır (9/Tevbe, 5-6, 11-12).

Kur'an'da Allah, ibâdetin sadece kendisine
yapılmasını emretmektedir. İster içimizde ve ister dışımızda olsun bizi
kendisine râm eyleyen, mutlak anlamda itaatkâr kılan, bizim bedenimizi ve
ruhumuzu kendi kudretine göre yönlendiren, bizim enerjimizi kendi istediği yöne
sevkeden, yani bizi teslim alan her ?güç?, bizi kendisine kul yapmış demek olur.
Dolayısıyla putlaştırma, önce insanın kendisine hakarettir; en güzel şekilde
yaratılmış olan insanın kendi cinsinden veya kendinden de aşağı olanların
yanında alçalması, onlardan daha aşağıları tercih etmesi demektir. Oysa
Rabbimiz, ulûhiyet, rubûbiyet ve ubûdiyeti bizim yalnızca kendisine tahsis
etmemizi ve bu noktada bütün sahte ilâh ve rableri reddederek her çeşit puttan
ve putlaştırmadan yüzçevirmemizi istiyor.

PUT VE PUTA TAPMA..
Put; Anlam ve Mâhiyeti
Putlara Tapınmanın Sebepleri
Putperestlik
Tarihten Günümüze Put ve Putlaştırma
İlâh Nedir; Putlaştırıp İlâhlaştırma Nasıl Olmaktadır?.
İlâh'ın Kur'an'daki Iki Mânâsı
İlâh Düşüncesi
Putlaştırılıp İlâh Haline Getirilen Bâtıl Ta ı Anlayışları
Kur'ân-ı Kerim'de Put Kavramı ve Puta Tapma.
Kur'ân-ı Kerim'de Her Çeşit Puta Tapma ve Şirk, Şu Şekillerde Tanımlanır
Hadis-i Şeriflerde Put Kavramı ve Puta Tapma.
Tevhid Penceresinden Günümüz ve İnsanımız.
Tevhidin ve Putçuluğun Amelle İlişkisi
Muvahhid; Tüm Putları Her Şekilde Reddeden Mü'min.
Endâd; Bir Şeyi Allah'a Denk Tutma ve Putlaştırılan Sevgi
Endâd Edinmenin İki Yansıması a- Endâdı (Bir Şeyi) Allah'ı Sever Gibi Sevmek
b- Endâda Tâbi Olup Allah'a İtaat Eder Gibi İtaat Etmek
Şirk; Putlaştırmanın Genel Adı
Şirk ve Küfür İlişkisi
Şirk En Büyük Zulümdür
Şirk İnancının Bir Temeli Yoktur
Allah (c.c.) şirk günahını affetmez
Şirk koşmadan ölenlerin affedileceği umulur
Şirkin ve Putperestliğin Çağdaş Yansımaları
Güncel Câhilî Eğitimde Şirk
Şirkin Sebepleri
1-) İnsanın Kendisini/Hevâsını (Basit Arzu ve Şehvetlerini) Ta ılaştırması
2-) Ataların Yolunu Körü Körüne Tâkip Etmek, Gelenekleri, Örf ve Âdetleri Yüceltmek, Irkçılık
3-) Aşırı Hürmet ve Saygı; Diğer Varlıkları Allah ve Rasûlünden Çok Sevmek
4- Kibir, Büyüklenme (İstikbar)
5- Haddi Aşmak (Taşkınlık)
6- Utuv ve Tuğyan (Çılgınlık, Azgınlık)
7- İstiğnâ (Kendisini Yeterli Görmek), Zenginlik ve Refahla Şımarma, Dünyevî Endişeler
8- Cebbarlık
9- Çoğunluğa, Sürüye Uymak; Zanna Tâbi Olmak
Şirkin Çeşitleri
1-) Şirk-i İstiklâl
2-) Şirk-i Teb'iz
3-) Şirk-i Takrib
4-) Şirk-i Taklid
5-) Şirk-i Esbâb
6) Şirk-i Ağrâz
Şirk ve Putlaştırma İçin Bazı Örnekler
Allah'ın Sıfatları Konusunda Şirke Düşmek.
Hâkimiyet Şirki;
Allah'tan Başka İlâh Kabul Etmek
Allah'tan Başka Rabler Edinmek
Yakınlaştırma ve Vâsıta Anlayışıyla; Şefaatçi Kabulü ile Düşülen Şirk
Allah ile insanlar arasında, İbâdetleri Allah'a çıkaran ve aracılık/arabuluculuk yapan varlıklar olduğuna inanmak
Velî/Dost Edinme Şekliyle Şirk; Mü'minleri Bırakıp Kâfir ve Münâfıkları Velî/Dost Edinmek
Herhangi Bir İbâdet Şekliyle, Özellikle Duâ Hususunda Şirke Girmek, İbâdeti Allah'tan başkasına yapmak.
Allah ve Rasûlü'nden Geldiği Kesinlikle Sâbit Olan Nasslara, Hükümlere Bir Bütün Olarak Tümüne İnanmamak
Kur'an'la, Sünnetle, Dinle, Peygamberle Alay Etmek, Onlara Hakaret Etmek
Allah'tan Başkasına Tevekkül Etmek, Mutlak İtimad ve Güven Duymak
Sevgi, Hürmet ve Bağlılık Yönüyle Şirk. Bir İnsanı veya Nesneyi, İdeolojiyi Aşırı Şekilde Severek Putlaştırmak
Allah'tan Başkasının da Gaybî Yollarla Fayda ve Zarar Verebileceğine İnanmak
Allah'ın Âyetlerinden Yüz Çevirmek
İtaat ve İttibâ Yoluyla Şirk. Tâğutların Hükmünü Allah'ın Hükmüne Tercih Etmek, İslâm'ın Yaşanıp Kur'an'ın Hâkim Olmasını İstememek, Rasûlullah'ın Örnek ve Önder Oldu
Kötülüğü Hoş Karşılayıp Yayılmasına Seyirci Kalmak, Kötülüğü Emretmek
Korku Yönüyle Şirk
Cibt ve Tâğuta da İnanmak
Tasarruf ve Hulûl Yoluyla Şirk.
İttibâ Şirki
Ef'âl-i Küfür; İnsanı Küfre Düşüren, Puta Tapma Sayılan Davranışlar a- Puta tapmak
b- Mushafı pisliğe atmak gibi saygısızca davranmak
c- Gayr-i müslimlerin tapınaklarına İbâdet kasdıyla gitmek
d- İbâdet kasdıyla herhangi bir şahsa secde etmek
e- Ölülerden duâ ederek bir şey istemek, kabirleri tapınak yapmak
f- Haç takınmak
g- Ğıyar ve zünnâr
h- Mecûsî ve yahûdi şapkası
i- Sihir
Her Çeşit Putperestliğin ve Şirkin Zararları
Şirk, Allah'ın asla affetmediği bir günahtır.
Tasvîr (Putlaştırılan Heykel ve Resim); Putçuluğun Genel Görüntüsü.
Haram Kılınışının Hikmetleri
Çocuk Oyuncakları
Boyutsuz resimleri mubah görenlerin dayandıkları deliller
Ulemânın Görüşleri
Resmin mekrûh olduğunu ileri sürenlerin delilleri
Haram olduğunu söyleyenlerin delilleri
Heykelcilik, Ressamlık, Fotoğrafçılık
Tasvirin Kazancı
Varlıklara 'Sûret' Veren Allah'tır
Heykel
Heykelin yasaklanma nedeni
Resim..
Tasvîrin (Resim ve Heykelin) İtikad, Fıkıh ve Sanat Açısından Hükmü.
Atalar Kültü; Sosyal Çevre ve Geleneğin Putlaştırılması Sosyal Çevre
Atalar Kültü
Taklit ve Taklitçilik.
Yozlaştırılan Din; Halkın Dini ve Hakkın Dini
Çağdaş Bir Putlaştırma Örneği; Atatürk'e Ta ı veya Peygamber Diyenler
Hevânın Putlaştırılması
Hevânın İlâh Haline Getirilmesi
Hevâsına Uyanların Özellikleri
Allah'tan Başkasına İbâdet
Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar
Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı