Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Heykel

Heykel

Heykel

Taş, tunç, mermer ve pişmiş toprak gibi
dayanıklı maddelerden yapılmış insan ya da hayvan görüntüsü, simgesi. Heykel,
İslâm terminolojisinde "sûret" kavramı içerisinde değerlendirilmiş resim
anlamındaki sûretten bunu ayırmak için "gölgeli sûret" deyimi kullanılmıştır.
Heykel, şekil olarak müşriklerin tapındığı putlarla aynı olmakla birlikte
kendisine tapınılan anlamda put olmadığı için sûret kavramı içerisinde ele
alınmış ve onunla birlikte hükme bağlanmıştır.

Kur'an, heykelden put anlamı dışında bir yerde
söz etmekte, hakkında herhangi bir hüküm vermemektedir. Sebe' sûresinde cinlerin
bir kısmının Hz. Süleyman'ın emrinde çalıştığı bildirildikten sonra "Ona
dilediği gibi kaleler, heykeller, havuzlar kadar (geniş) leğenler, sabit
kazanlar yaparlardı" (34/Sebe', 13) buyurulmaktadır. Bu âyet bilginlere göre
Hz. Süleyman devrinde heykel yapmanın mubah olduğunu ifade etmektedir. Ama yine
bilginler Hz. Süleyman devrine ait olan Rasulullah (s.a.s.) den gelen haberlerle
ortadan kaldırıldığını, İslâm dini tarafından neshedildiğini söylemektedirler.

Kur'an, Hz. İbrâhim (a.s.)'ın putları,
heykelleri kırdığını anlatmaktadır. Rasul (s.a.s.)'da Mekke'nin fethinde Kâbenin
içinde, çevresinde ve Safa ile Merve tepeleri üzerinde bulunan putları
(heykelleri) kırıp temizletmiştir. Rasûlullah (s.a.s.)'dan gelen hadisler heykel
(sûret) yapmayı yasaklamaktadır. Bu konuda gelen haberler tevâtür derecesine
ulaşacak kadar çoktur.

Hz. Âişe (R. anha) dan Nebi (s.a.s.)'in şöyle
dediği nakledilmiştir: "Kıyâmet günü en şiddetli azâba uğrayacak olanlar,
yaratma hususunda kendisine Allah'ın yerine koyup, kendini ona benzetenlerdir"
(Buhârî, Libas 39; Nesâî, Ziynet 112-114).

İbn Abbas (r.a.)'a Iraklı bir adam gelip; Şu
sûretleri yapıyorum, bu konuda ne dersiniz diye sorunca, o, şu cevabı vermiştir:
Yaklaş, yaklaş, Muhammed'i (s.a.s.)' şöyle derken işittim: "Kim dünyada bir
sûret yaşarsa, Kıyamet günü buna can vermekle yükümlü tutulur. Halbuki ona can
verecek değildir." İbn Abbas ve Ebû Hureyre'nin naklettiği başka bir rivâyet
şöyledir: "Kim sûret yaparsa, ona can verilinceye kadar azap olunur. Halbuki bu
sûrete can verebilecek değildir" (Nesâi, Ziynet 113). İbn Ömer'den, Nebi
(s.a.s.)'in şöyle dediği nakledilmiştir: "Sûret yapan kimselere kıyamet
gününde azap olunur ve kendilerine; yarattığınız şeylere can veriniz, bakalım
denilir" (Nesâî, Ziynet 113).

İmam es-Sindî, Nesâî Hâşiyesinde yukarıdaki İbn
Abbas ve İbn Ömer hadislerini şöyle açıklar: İbn Abbasa hükmü sorulan "sûret"ten
maksat "canlılara ait sûretler" dir." Sûreti diriltinceye kadar azap olunmaktan
maksat, azâbın sona ereceği zamanı belirtmektir. Hadiste; sûreti hiçbir zaman
diriltemeyeceklerinin belirtilmesi azâbın devamlı olarak uygulanacağını ifade
eder. Ancak es-Sindi, yukarıda sözü edilen azâbın, sûret yapma sebebiyle dinden
çıkan kimse ile ilgili olduğunu belirtir. Ve bunun da üç şekilde ortaya
çıkabileceğini ifade eder. a) Helâl kabul ederek sûret yapmak, b) Tapınmak
amacıyla yapmak, c) Zaten mü'min olmayan kimsenin sûret yapması? Bu üç sınıfın
dışında kalanlar, sûreti helâl saymadan ve tapınma kastı da taşımaksızın
yapmışsa bu fiili sebebiyle "asi" olur. Hak ettiği azâbı Allah affetmezse azap
görür, sonra azaptan kurtulur. Yahut da bu azaptan maksat; işin çirkinliğini
şiddetle ortaya koyup, yasaklayarak sûret yapımını engellemektedir. Bu son
değerlendirmeye göre, hadisin açık anlamının kastedilmediği düşünülebilir
(es-Sindi, ö 136/1724 Haşiye Süneni'n-Nesâi, İstanbul 1931, VIII, 215).

PUT VE PUTA TAPMA..
Put; Anlam ve Mâhiyeti
Putlara Tapınmanın Sebepleri
Putperestlik
Tarihten Günümüze Put ve Putlaştırma
İlâh Nedir; Putlaştırıp İlâhlaştırma Nasıl Olmaktadır?.
İlâh'ın Kur'an'daki Iki Mânâsı
İlâh Düşüncesi
Putlaştırılıp İlâh Haline Getirilen Bâtıl Ta ı Anlayışları
Kur'ân-ı Kerim'de Put Kavramı ve Puta Tapma.
Kur'ân-ı Kerim'de Her Çeşit Puta Tapma ve Şirk, Şu Şekillerde Tanımlanır
Hadis-i Şeriflerde Put Kavramı ve Puta Tapma.
Tevhid Penceresinden Günümüz ve İnsanımız.
Tevhidin ve Putçuluğun Amelle İlişkisi
Muvahhid; Tüm Putları Her Şekilde Reddeden Mü'min.
Endâd; Bir Şeyi Allah'a Denk Tutma ve Putlaştırılan Sevgi
Endâd Edinmenin İki Yansıması a- Endâdı (Bir Şeyi) Allah'ı Sever Gibi Sevmek
b- Endâda Tâbi Olup Allah'a İtaat Eder Gibi İtaat Etmek
Şirk; Putlaştırmanın Genel Adı
Şirk ve Küfür İlişkisi
Şirk En Büyük Zulümdür
Şirk İnancının Bir Temeli Yoktur
Allah (c.c.) şirk günahını affetmez
Şirk koşmadan ölenlerin affedileceği umulur
Şirkin ve Putperestliğin Çağdaş Yansımaları
Güncel Câhilî Eğitimde Şirk
Şirkin Sebepleri
1-) İnsanın Kendisini/Hevâsını (Basit Arzu ve Şehvetlerini) Ta ılaştırması
2-) Ataların Yolunu Körü Körüne Tâkip Etmek, Gelenekleri, Örf ve Âdetleri Yüceltmek, Irkçılık
3-) Aşırı Hürmet ve Saygı; Diğer Varlıkları Allah ve Rasûlünden Çok Sevmek
4- Kibir, Büyüklenme (İstikbar)
5- Haddi Aşmak (Taşkınlık)
6- Utuv ve Tuğyan (Çılgınlık, Azgınlık)
7- İstiğnâ (Kendisini Yeterli Görmek), Zenginlik ve Refahla Şımarma, Dünyevî Endişeler
8- Cebbarlık
9- Çoğunluğa, Sürüye Uymak; Zanna Tâbi Olmak
Şirkin Çeşitleri
1-) Şirk-i İstiklâl
2-) Şirk-i Teb'iz
3-) Şirk-i Takrib
4-) Şirk-i Taklid
5-) Şirk-i Esbâb
6) Şirk-i Ağrâz
Şirk ve Putlaştırma İçin Bazı Örnekler
Allah'ın Sıfatları Konusunda Şirke Düşmek.
Hâkimiyet Şirki;
Allah'tan Başka İlâh Kabul Etmek
Allah'tan Başka Rabler Edinmek
Yakınlaştırma ve Vâsıta Anlayışıyla; Şefaatçi Kabulü ile Düşülen Şirk
Allah ile insanlar arasında, İbâdetleri Allah'a çıkaran ve aracılık/arabuluculuk yapan varlıklar olduğuna inanmak
Velî/Dost Edinme Şekliyle Şirk; Mü'minleri Bırakıp Kâfir ve Münâfıkları Velî/Dost Edinmek
Herhangi Bir İbâdet Şekliyle, Özellikle Duâ Hususunda Şirke Girmek, İbâdeti Allah'tan başkasına yapmak.
Allah ve Rasûlü'nden Geldiği Kesinlikle Sâbit Olan Nasslara, Hükümlere Bir Bütün Olarak Tümüne İnanmamak
Kur'an'la, Sünnetle, Dinle, Peygamberle Alay Etmek, Onlara Hakaret Etmek
Allah'tan Başkasına Tevekkül Etmek, Mutlak İtimad ve Güven Duymak
Sevgi, Hürmet ve Bağlılık Yönüyle Şirk. Bir İnsanı veya Nesneyi, İdeolojiyi Aşırı Şekilde Severek Putlaştırmak
Allah'tan Başkasının da Gaybî Yollarla Fayda ve Zarar Verebileceğine İnanmak
Allah'ın Âyetlerinden Yüz Çevirmek
İtaat ve İttibâ Yoluyla Şirk. Tâğutların Hükmünü Allah'ın Hükmüne Tercih Etmek, İslâm'ın Yaşanıp Kur'an'ın Hâkim Olmasını İstememek, Rasûlullah'ın Örnek ve Önder Oldu
Kötülüğü Hoş Karşılayıp Yayılmasına Seyirci Kalmak, Kötülüğü Emretmek
Korku Yönüyle Şirk
Cibt ve Tâğuta da İnanmak
Tasarruf ve Hulûl Yoluyla Şirk.
İttibâ Şirki
Ef'âl-i Küfür; İnsanı Küfre Düşüren, Puta Tapma Sayılan Davranışlar a- Puta tapmak
b- Mushafı pisliğe atmak gibi saygısızca davranmak
c- Gayr-i müslimlerin tapınaklarına İbâdet kasdıyla gitmek
d- İbâdet kasdıyla herhangi bir şahsa secde etmek
e- Ölülerden duâ ederek bir şey istemek, kabirleri tapınak yapmak
f- Haç takınmak
g- Ğıyar ve zünnâr
h- Mecûsî ve yahûdi şapkası
i- Sihir
Her Çeşit Putperestliğin ve Şirkin Zararları
Şirk, Allah'ın asla affetmediği bir günahtır.
Tasvîr (Putlaştırılan Heykel ve Resim); Putçuluğun Genel Görüntüsü.
Haram Kılınışının Hikmetleri
Çocuk Oyuncakları
Boyutsuz resimleri mubah görenlerin dayandıkları deliller
Ulemânın Görüşleri
Resmin mekrûh olduğunu ileri sürenlerin delilleri
Haram olduğunu söyleyenlerin delilleri
Heykelcilik, Ressamlık, Fotoğrafçılık
Tasvirin Kazancı
Varlıklara 'Sûret' Veren Allah'tır
Heykel
Heykelin yasaklanma nedeni
Resim..
Tasvîrin (Resim ve Heykelin) İtikad, Fıkıh ve Sanat Açısından Hükmü.
Atalar Kültü; Sosyal Çevre ve Geleneğin Putlaştırılması Sosyal Çevre
Atalar Kültü
Taklit ve Taklitçilik.
Yozlaştırılan Din; Halkın Dini ve Hakkın Dini
Çağdaş Bir Putlaştırma Örneği; Atatürk'e Ta ı veya Peygamber Diyenler
Hevânın Putlaştırılması
Hevânın İlâh Haline Getirilmesi
Hevâsına Uyanların Özellikleri
Allah'tan Başkasına İbâdet
Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar
Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı