Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Haç (Salîb); Hıristiyanlığın Şiarı/Simgesi

Haç

Haç (Salîb);
Hıristiyanlığın Şiarı/Simgesi

Hristiyanlıkta Hz. İsa'nın çarmıha gerilişin ve
insanlığı ezelî günâhından kurtarmak için çektiği acıları ve ölümünü hatırlatan
en önemli sembol. Haç; hem İsa'nın bir işareti hem de hristiyanların
inançlarının ve dinlerine bağlılıklarının bir alâmetidir. Yani duruma göre;
hayır duâ, takdis ve bir iman ikrarı hareketidir (Ancyclopedia Britannica,
U.S.A. 1970, VI, 811; S.G.F. Brandon, A Dictionary of Comparative Religion,
London,1970; s. 217). Haç, Hristiyanlık'tan önce de, dünyanın pekçok yerinde
dinî mânâda ve diğer hususlarda sembol olarak kullanılırdı. Ancak dinî inanç,
ibâdet ve diğer konularda ne derece kullanıldığı kesin olarak bilinememektedir.
(En. Britannica, VI, 812). Haç: hristiyanlara göre, İsâ'nın çarmıha gerilişini
tasvir eden dinî bir semboldür (Annemarie Schimmel, Dinler Tarihine Giriş,
Ankara 1955, s. 230).

Haç ile ilgili olarak işaret edilmesi gereken
hususlardan biri de çarmıha germe işidir. Çarmıh, Farsça, dört çivi demektir ve
çapraz olarak üst üste konmuş iki tahtadan meydana gelen ve değişik şekilleri
olan bir işkence aracıdır. Çok eskiden beri ölüm cezasına çarptırılanlar
çarmıhın üzerine gerilerek işkence ile öldürülürdü. Çarmıh ile işkence usûlünü
Yunanlılar pek az olarak, özellikle kölelere ve yol kesicilere uygularlardı.
Romalılar da çarmıhı köleleri, yabancıları ve aşağı tabakadan olan kimseleri
cezalandırmak için kullanırlardı (Brandon, a.g.e, s. 217).

Çarmıha gererek işkence etme geleneğini doğuya
Romalıların getirdiği söylenmektedir. Onların doğuyu ele geçirmesinden önce,
Asurlular ve İbrânîler suçluların ölülerini kazığa bağlarlar, böylece suçluları
halka gösterirler ve adâletin kuvvetini belirtirlerdi. Hristiyanlara göre
çarmıha gerilmiş en ünlü kişi İsa'dır. Roma'lı hâkim Pontius Pilatus, İsa'yı
ölüme mahkûm etmiş ve Roma askerlerine öldürtmüştür. Bu yüz den ilk hristiyanlar,
İsa'nın çarmıha gerilmiş şeklini tasvir eden haç'ı, dinlerinin sembolü olarak
kullanmışlardır. M.S. 312'de hristiyanlığı kabul eden Konstantin, ölüm cezası
olarak çarmıha germe geleneğini kaldırdı. Bu tarihten sonra; hristiyanların
haç'a bağlılıkları daha da arttı (En. Britannica, VI, 812).

Hz. İsa'nın haça gerilişi üzerinde ısrarla ve
özel bir şekilde duran ilk kişi Pavlus'tur (Brandon, a.g:e, s. 217). Dolayısıyla
Pavlus'un teolojisinde haç fikri en mühim yeri işgal etmektedir. Çünkü Pavlus'a
göre, Hz. İsa'nın yeryüzünde sürdüğü hayat pek önemli değildir: O yalnız
enkarnasyon (ekmek-şarap âyini) sırrına ve haçta ölümüne ehemmiyet vermektedir.
İsa'nın haç'a yükseltilmesi, aynı zamanda göklere yükseltilmesinin şartıdır.
Haç, inananlar için, "hikmet, adâlet ve kurtuluş" demektir. Hz. Âdem'in,
cennette yasak meyveden yemek sûretiyle işlediği ve bütün insanlara sirâyet eden
ezelî günâhtan kurtuluş ve nihâyet, Hz. İsa'nın şeytanî kuvvetlere karşı
kazandığı zafer demektir (Schımmel, a.g.e, s. 127-128).

İslâm'a göre Hz. İsa haç'a gerilmemiştir. Onun
hayatı gibi, son durumu ile ilgili en doğru ve en güvenilir bilgi Kur'ân-ı
Kerîm'de şu şekilde verilmektedir: "Bu, bir de inkârlarından Meryem'e büyük
bir iftirada bulunmalarından ve Meryem oğlu İsa Mesih'i -Allah'ın elçisi-
öldürdük" demelerinden ötürüdür. Oysa onu öldürmediler ve asmadılar, fakat
onlara öyle göründü. Ayrılığa düştükleri şeyde doğrusu şüphededirler. Bu
husustaki bilgileri ancak sanıya uymaktan ibarettir. Kesin olarak onu
öldürmediler, bilakis Allah onu kendi katına yükseltti..." (4/Nisâ,
156-158).

[1]




[1] Ahmet
Güç, Şamil İslâm Ansiklopedisi, c. 2, s. 277-278

PUT VE PUTA TAPMA..
Put; Anlam ve Mâhiyeti
Putlara Tapınmanın Sebepleri
Putperestlik
Tarihten Günümüze Put ve Putlaştırma
İlâh Nedir; Putlaştırıp İlâhlaştırma Nasıl Olmaktadır?.
İlâh'ın Kur'an'daki Iki Mânâsı
İlâh Düşüncesi
Putlaştırılıp İlâh Haline Getirilen Bâtıl Ta ı Anlayışları
Kur'ân-ı Kerim'de Put Kavramı ve Puta Tapma.
Kur'ân-ı Kerim'de Her Çeşit Puta Tapma ve Şirk, Şu Şekillerde Tanımlanır
Hadis-i Şeriflerde Put Kavramı ve Puta Tapma.
Tevhid Penceresinden Günümüz ve İnsanımız.
Tevhidin ve Putçuluğun Amelle İlişkisi
Muvahhid; Tüm Putları Her Şekilde Reddeden Mü'min.
Endâd; Bir Şeyi Allah'a Denk Tutma ve Putlaştırılan Sevgi
Endâd Edinmenin İki Yansıması a- Endâdı (Bir Şeyi) Allah'ı Sever Gibi Sevmek
b- Endâda Tâbi Olup Allah'a İtaat Eder Gibi İtaat Etmek
Şirk; Putlaştırmanın Genel Adı
Şirk ve Küfür İlişkisi
Şirk En Büyük Zulümdür
Şirk İnancının Bir Temeli Yoktur
Allah (c.c.) şirk günahını affetmez
Şirk koşmadan ölenlerin affedileceği umulur
Şirkin ve Putperestliğin Çağdaş Yansımaları
Güncel Câhilî Eğitimde Şirk
Şirkin Sebepleri
1-) İnsanın Kendisini/Hevâsını (Basit Arzu ve Şehvetlerini) Ta ılaştırması
2-) Ataların Yolunu Körü Körüne Tâkip Etmek, Gelenekleri, Örf ve Âdetleri Yüceltmek, Irkçılık
3-) Aşırı Hürmet ve Saygı; Diğer Varlıkları Allah ve Rasûlünden Çok Sevmek
4- Kibir, Büyüklenme (İstikbar)
5- Haddi Aşmak (Taşkınlık)
6- Utuv ve Tuğyan (Çılgınlık, Azgınlık)
7- İstiğnâ (Kendisini Yeterli Görmek), Zenginlik ve Refahla Şımarma, Dünyevî Endişeler
8- Cebbarlık
9- Çoğunluğa, Sürüye Uymak; Zanna Tâbi Olmak
Şirkin Çeşitleri
1-) Şirk-i İstiklâl
2-) Şirk-i Teb'iz
3-) Şirk-i Takrib
4-) Şirk-i Taklid
5-) Şirk-i Esbâb
6) Şirk-i Ağrâz
Şirk ve Putlaştırma İçin Bazı Örnekler
Allah'ın Sıfatları Konusunda Şirke Düşmek.
Hâkimiyet Şirki;
Allah'tan Başka İlâh Kabul Etmek
Allah'tan Başka Rabler Edinmek
Yakınlaştırma ve Vâsıta Anlayışıyla; Şefaatçi Kabulü ile Düşülen Şirk
Allah ile insanlar arasında, İbâdetleri Allah'a çıkaran ve aracılık/arabuluculuk yapan varlıklar olduğuna inanmak
Velî/Dost Edinme Şekliyle Şirk; Mü'minleri Bırakıp Kâfir ve Münâfıkları Velî/Dost Edinmek
Herhangi Bir İbâdet Şekliyle, Özellikle Duâ Hususunda Şirke Girmek, İbâdeti Allah'tan başkasına yapmak.
Allah ve Rasûlü'nden Geldiği Kesinlikle Sâbit Olan Nasslara, Hükümlere Bir Bütün Olarak Tümüne İnanmamak
Kur'an'la, Sünnetle, Dinle, Peygamberle Alay Etmek, Onlara Hakaret Etmek
Allah'tan Başkasına Tevekkül Etmek, Mutlak İtimad ve Güven Duymak
Sevgi, Hürmet ve Bağlılık Yönüyle Şirk. Bir İnsanı veya Nesneyi, İdeolojiyi Aşırı Şekilde Severek Putlaştırmak
Allah'tan Başkasının da Gaybî Yollarla Fayda ve Zarar Verebileceğine İnanmak
Allah'ın Âyetlerinden Yüz Çevirmek
İtaat ve İttibâ Yoluyla Şirk. Tâğutların Hükmünü Allah'ın Hükmüne Tercih Etmek, İslâm'ın Yaşanıp Kur'an'ın Hâkim Olmasını İstememek, Rasûlullah'ın Örnek ve Önder Oldu
Kötülüğü Hoş Karşılayıp Yayılmasına Seyirci Kalmak, Kötülüğü Emretmek
Korku Yönüyle Şirk
Cibt ve Tâğuta da İnanmak
Tasarruf ve Hulûl Yoluyla Şirk.
İttibâ Şirki
Ef'âl-i Küfür; İnsanı Küfre Düşüren, Puta Tapma Sayılan Davranışlar a- Puta tapmak
b- Mushafı pisliğe atmak gibi saygısızca davranmak
c- Gayr-i müslimlerin tapınaklarına İbâdet kasdıyla gitmek
d- İbâdet kasdıyla herhangi bir şahsa secde etmek
e- Ölülerden duâ ederek bir şey istemek, kabirleri tapınak yapmak
f- Haç takınmak
g- Ğıyar ve zünnâr
h- Mecûsî ve yahûdi şapkası
i- Sihir
Her Çeşit Putperestliğin ve Şirkin Zararları
Şirk, Allah'ın asla affetmediği bir günahtır.
Tasvîr (Putlaştırılan Heykel ve Resim); Putçuluğun Genel Görüntüsü.
Haram Kılınışının Hikmetleri
Çocuk Oyuncakları
Boyutsuz resimleri mubah görenlerin dayandıkları deliller
Ulemânın Görüşleri
Resmin mekrûh olduğunu ileri sürenlerin delilleri
Haram olduğunu söyleyenlerin delilleri
Heykelcilik, Ressamlık, Fotoğrafçılık
Tasvirin Kazancı
Varlıklara 'Sûret' Veren Allah'tır
Heykel
Heykelin yasaklanma nedeni
Resim..
Tasvîrin (Resim ve Heykelin) İtikad, Fıkıh ve Sanat Açısından Hükmü.
Atalar Kültü; Sosyal Çevre ve Geleneğin Putlaştırılması Sosyal Çevre
Atalar Kültü
Taklit ve Taklitçilik.
Yozlaştırılan Din; Halkın Dini ve Hakkın Dini
Çağdaş Bir Putlaştırma Örneği; Atatürk'e Ta ı veya Peygamber Diyenler
Hevânın Putlaştırılması
Hevânın İlâh Haline Getirilmesi
Hevâsına Uyanların Özellikleri
Allah'tan Başkasına İbâdet
Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar
Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı