Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

3) Mudârebe Ortaklığı

3


3) Mudârebe Ortaklığı:


Bir ortak sermayeyi, diğeri emeğini ortaya
koyarak şirket kurabilirler. Buna mudârebe denir. İslâm'da mudârebe, özel
sektörün uzun veya kısa vâdeli her çeşit kredi ihtiyacını karşılamak için
elverişli bir ortaklık çeşididir. Elinde büyük sermaye birikimi olan birçok
kimseler bunu işletmek, bir ticaret işinde kullanmak ister. Ancak bilgisi,
tecrübesi veya sağlığı elverişli olmadığı için bu arzusunu gerçekleştiremez.
Yine toplumda bilgili, yetenekli ve ticaret işine yatkın birçok kimseler de
sermaye yokluğundan dolayı ticarete atılamaz. İşte, mudârebe, birbirine muhtaç
olan bu iki unsuru bir araya getirir. Ve iki taraf da bundan kârlı çıkar.
Böylece toplumda muattal kalan sermayeler ve iş bulamayan kabiliyetler
değerlenmiş olur. Bu çeşit ortaklık itimada dayanır. İşi yürütmeyi üzerine alan,
ortak güvene lâyık olmaya çalışır. Giderek dürüst iş adamları meydana gelebilir.
İşletmeci (mudârib), emeğinin karşılığı olarak net kârın sözleşmede belirlenen
yüzdesini alır. Bu kâra mahsûben avans olarak maaş da alabilir. Hesap dönemi
sonunda zarar ortaya çıkarsa, bu yalnız sermaye sahibine aittir. Zarar, önce
kârdan karşılanır. Kâr yeterli olmazsa ana paradan ödeme yapılır. Bu takdirde
işletmeci herhangi bir şey alamaz. Kasıt ve kusuru bulunmadıkça işletmeci
zarardan sorumlu tutulmaz. Zarar halinde, sermaye sahibi sermayesinin tamamını
veya bir bölümünü kaybederken işletmeci de emeğinin karşılığını alamamaktadır
(es-Serahsi, el-Mebsût, XXII,19, 98; el-Kâsânî, Bedayius-Sanayi', VI, 87, 98;
İbnül-Hümam, a.g.e., V, 58, 70 vd.; İbn Rüşt, Bidâyetül-Müctehid, II, 204).

Mudârabe ortaklığının bir başka önemli yönü de,
ortaklığın yürütülmesinde işletmeciye tanınan esnekliklerdir. İşletmeci,
kendisine verilen sermayeyi işletmek üzere üçüncü şahıslarla yeni ve ayrı
mudârebe ortaklıklarına girebilmekte, hattâ bu ortaklıklar çok sayıda
olabilmekte ve bunların sayısına bir sınırlama getirilmemektedir. Mudârebenin bu
özelliği, İslâm bankacılığının esasını oluşturur. Sermaye sahibine veya
sahiplerine ilk işletmeci muhatap olacağı için, onun menfaati zedelenmez. Belki
daha iyi işletme yüzünden kâr marjı artabilir. İşletmecinin yaptığı işi, daha
düzenli ve geniş ölçüde bir kuruluş yaparsa; tasarruf sahiplerinin mevduatını
ticarete ve yatırımlara yönlendirdiği, dürüst ve yetenekli alt işletmeci (mudârib)leri
bulmada aracılık ettiği için, ilk mudârebe anlaşmasında belirlenen işletme
kârını almaya hak kazanır. Faizsiz kredi kullandıran böyle bir finans kuruluşu,
mevduat sahiplerine daha fazla kâr verebilmek için gereken ihtimamı gösterir.
Aksi halde kâr miktarının belirsiz oluşunun yaratacağı olumsuz etki kendisini
gösterir.

RİBÂ/FÂİZ .. Ribâ/Fâiz; Anlam ve Mâhiyeti
Riba Türleri
1) Nesîe Ribası (Ribe'n-nesîe)
2) Fazlalık Ribâsı (Ribel-fadl)
Asr-ı Saadette Ribâ Uygulaması Örnekleri
Fâizsiz Ekonomi
1) Paranın Satın Alma Gücünün Sağlam Bir Esasa Bağlanması
2) Karz-ı Hasen'e İşlerlik Kazandırmak
3) Mudârebe Ortaklığı
4) Muşâreke (İnan) Ortaklığı
Fâiz Parasından İkrâm ..
Fâiz Parasının Verileceği Yer
Fâizsiz Finans Kurumları
Hanefî Fıkhına Göre Dâru'l-İslâm ve Dâru'l-Harpte Fâiz
Kur'ân-ı Kerim'de Ribâ/Fâiz .
Hadis-i Şeriflerde Ribâ/Fâiz .
Açıklama
Tefsirlerden İktibaslar
Klasik Fıkıhta Ribâyı/Fâizi Câiz Gösteren Tavırlar a- Câiz Olan İşlemlerin İstismarıyla İlgili Örnekler 1- Âriyye Meselesi
2- Selem ve İstismar Edilip Fâize Benzetilmesi
3- Vâde farkı
b- Hile Yoluyla Fâizin Ticaret Gibi Gösterilmesiyle İlgili Örnekler
1- Îne Bey'i
2- Menfaat Şartına Bağlı İkrâz
a- İkraz İçin İkinci Bir Akdin Şartlarını Mukrize (Borçluya) Kabul Ettirme
b- Hîbe Meselesi
3- Rehin Yoluyla Alınan Fâiz
4- Fâiz Almak ve Vermek Sevap mıdır? .
Hilecileri (Ehl-i Hiyel) Tenkit
5- "Kır ve Öde" Kaidesi İskonto Fâizi (Senet Kırma)
6- Bey' bi'l-Vefâ
7- Bey' Bi'l-İstiğlâl
8- Zarûret ve İhtiyaç
Günümüzde Fâiz Tartışmaları ve Fâizi Câiz Gören Yaklaşımlar
1- Üretim ve Tüketim Maksadıyla Alınıp Verilen Fâiz
2- Zenginin Verdiği Fâiz
3- Gayri Müslimlerden Dâr-ı Harbte Alınan Fâiz
4- Ekonomik Savaş
5- Banka Fâizlerini Kabul Edenler
6- Avârız Sandıkları/Avârız Vakfı
Fâizle İlgili Fetvâlar Borçlarda Enflasyon .
Vâde Farkı
Taksitli Satışlar
Borcu Dövize  Çevirme
Alışverişte Vâde Farkını Eklemek Câiz midir?
Banka Reklâmı
Bedelleri Açısından Alışveriş Şekilleri
Sigorta Şirketi Kurulabilir mi? .
Hayat Sigortası
Dâr-ı Harpte Fâiz
Dâru'l-Harb veya Dâru'l-Küfür Olan Bir Ülkede Bir Müslümanın, Gayr-ı Müslimden veya Bankalarından Fâiz Alması
Emeklilik Maaşı, Üzerine Fâiz Eklendiği İçin Haram mıdır? .
Enflasyon Karşısında Paranın Değer Kaybını, Fâiz Hadlerini Uygulayarak Karşılamak Câiz midir? .
Haram Para İle Tahsil
Hîle-i Şer'iyye .
Hisse Senedi Alım-Satımı
Kâr
1) Pazarlıkla (Müsâvemeli) Satış
2) Murâbahalı Satış
3) Tevliye
4) Vazîa (Zararına Satış)
KDV (Katma Değer Vergisi)
Konut Kredisi
Kumar, Fâiz ve Meyhane İşletmeciliği Gibi Meşrû Olmayan Vâsıtalarla Elde Edilen Malların Zekâtları Verilir mi ve Bu Paralarla Hac Farîzası Yerine Getirilebilir mi? .
Meşrû ve Gayrı Meşrû Ne Demektir
Senet, Bono ve Çek Satmak veya Satın Almak Câiz midir? .
Serbest Piyasadan, Banka Fiyatından Biraz Yüksek Fiyata Döviz Almak Câiz midir? .
Döviz Alım Satımı
Kâr Haddi Ve Aldanma
Tahvil
Tasarrufu Teşvik Fonu Fâizi
Allah Teâlâ ve Rasûlüne Karşı Savaşanlar Fâizci Düzen ve Fâizciler!
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar