Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Kişinin Durumunu Islah Etmesi/Düzeltmesi

Kişinin Durumunu Islah Etmesi

Kişinin Durumunu Islah Etmesi/Düzeltmesi

Islah, bir şeyi iyi ve salih
kılmak, başlangıçta veya sonradan olabilecek fesadı gidermek, onarmak
anlamlarına gelmektedir. Islah, kişinin hem kendisini ve hem de başkalarını
düzeltmesi anlamını taşımaktadır. Nitekim ?Sizden kim, bilmeyerek bir
kötülük yapar da sonra ardından tevbe eder, kendini düzeltirse, muhakkak O,
bağışlayan ve merhamet edendir.? (6/En'âm, 54) anlamındaki ayette kişinin
kendisini düzeltmesi istenmektedir.
Ayetlerde ferdin hırsızlık
yaptıktan sonra hemen tevbe etmesi ve bundan vazgeçip, durumunu düzeltmesi
istenmekte, sonra da: ?Kim yaptığı haksızlıktan sonra tevbe eder, durumunu
ıslah eder / düzeltirse, şüphesiz Allah onun tevbesini kabul eder. Çünkü Allah,
bağışlayan ve merhamet edendir.? (5/Mâide, 38-39) buyurulmaktadır. Bunun
yanında, fertlerin kendi durumlarını düzeltmelerini belirten ayetlerin
(2/Bakara, 160; 3/Âl-i İmran, 89; 4/Nisâ, 46; 16/Nahl, 119) yorumlarında,
onların kendi durumlarını kontrol etmeleri, hallerini ifsad etmemeleri ve
kendilerinde aşırı olan hususların telafisi, amellerinin ıslahı, ahlaklarının
düzeltilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Yine ayetlerde ifade edilen ıslah,
salih amel işlemek, kötülüklerden el çekmek suretiyle durumunu düzeltmek, kendi
aralarında durumlarını düzeltmek ve Allah'ın kendisinden razı olacağı şekilde
salih amel işlemek suretiyle O'na yaklaşmaya çalışmak ve böylece nefsini
düzeltmek şeklinde yorumlanmaktadır ki, bütün bunlar aynı zamanda kişinin kendi
durumunu nasıl kontrol edebileceğini göstermektedir.
Kişinin hem davranışlarını, hem
de içini düzeltmesi, ıslah etmesi gerekir. Bu da ferdin Allah'ı tanıması ve
O'nun emir ve yasaklarına uyması ile gerçekleşir. Böylece biz, öncelikle
toplumda ferdin kendi durumunu düzeltmesinin asıl olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü
kişinin kendini düzeltmesi asıl, başkasını düzeltmesi ise fer'îdir. Başkasını
ıslah, salih insan olma nisabının zekâtıdır. Kendisi salih olmayan, başkasını
nasıl ıslah edebilir? Ağaç doğrulmadan gölge nasıl doğrulabilir? Yüzme bilmeyen
insan, denizde boğulan başka birini nasıl kurtarabilir? Bununla birlikte, ferdin
gerek inancını ve gerekse tutum ve davranışlarını düzeltmesi, onun dünya ve
ahirette mutlu olacağının bir göstergesi demektir. Bu şekilde kendilerini
düzeltenleri Allah'ın bağışlayacağı ve onlara merhamet edeceği de ayetlerde
belirtilmektedir (3/Âl-i İmran,89; 6/En'âm, 54).