Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
10) Mükelleflerin Söz ve Amellerini Gözetmek, Onları Saymak, Yazmak ve İnsanı Hayat Merhalelerinde Çeşitli İşlerinde Korumak
10 
 
 
10) Mükelleflerin 
Söz ve Amellerini Gözetmek, Onları Saymak, Yazmak ve İnsanı Hayat Merhalelerinde 
Çeşitli İşlerinde Korumak: 
 
 
 
Meleklerden bir kısmının insanlarla ilgili bazı 
özel görevleri vardır. Bunlardan bir kısmının görevi; değişik şartlarda ve 
çeşitli işler sırasında insanları muhafaza etmek, onları koruyup gözetmek, 
yaptıkları iyi ve kötü her türlü iş ve davranışları kaydetmektir. Bunlar, 
Kur'an'da Hafaza, Muakkibe, Kiramen Katibin (Şerefli ulu yazıcılar) adları ile 
anılırlar. Bunlara Hafaza melekleri denir. Her insan için görevli olanlar 
ayrıdır. Allah Teala şöyle buyuruyor: 
 
"Sizden söz gizleyen ile 
onu açığa vuran, geceleyin gizlenen ile gündüzün yürüyen eşittir. Onun önünde 
ve arkasında Allah'ın izniyle kendisini koruyan takipçileri vardır." 
(Ra'd: 13/10-11) 
 
?O kullarının üstünde yegane hakimdir. Size 
koruyucu (hafaza melek)lar gönderir.? 
(En'am: 6/61) 
 
?Kiramen katibin? adıyla da anılan bu melekler, 
her mükellefin yaptıklarını yazarak bir kitapta muhafaza ederler. Bu meleklerden 
biri insanın sağında, diğeri solunda durur, yaptığı iyilik ve kötülükleri 
kaydederler. Allah bu görevi yapan meleklere rakıp (gözeten) ve atid (hazır 
bulunan) vasfını vermiştir. Kur'an'da şöyle buyrulur: 
 
?Andolsun ki insanı biz yarattık ve nefsinin 
kendisine fısıldadıklarını biliriz ve biz ona şah damarında daha yakınız. Çünkü 
onun sağında ve solunda oturan iki alıcı (melek, onun yaptıklarını) 
kaydetmektedir. (İnsan) hiçbir söz söylemez ki; yanında (onu) gözetleyen, 
dediklerini zapteden (bir melek) hazır bulunmasın.? 
(Kaf: 50/16-18) 
 
?Muhakkak ki üzerinizde (muhafız) bekçiler 
vardır, yaptıklarınızı bilen kiramen katibin (şerefli, ulu yazıcılar) vardır.? 
(İnfitar: 82/10-11) 
Ayeti kerimede geçen ?Hafaza? (koruyucu) tabiri, görevli 
meleklerin, insanın davranışlarına göz kulak olmak, gözetlemek anlamınadır. 
Melekler nurani ve manevi latif varlıklar oldukları için, onların kayıt 
şekilleri insanınkine benzemez. Allah Teala şöyle buyuruyor: 
?Her insanın boynuna işlediklerini dolarız ve Kıyamet 
günü açılmış bulacağı Kitab'ı (Amel defterini) önüne çıkarırız. Kitabını oku! 
Bugün sana hesap sorucu olarak kendi nefsin yeter.? (İsra: 17/13-14) 
Bir kudsi hadisi şerifte Rasulullah (s.a.v.) şöyle 
buyuruyor: 
?Allah Teala buyurdu ki: Kulum bir günah işlemek 
istediği zaman, onu hemen yazmayın. İşlerse ona bir günah yazın. Kulum bir 
iyilik yapmak isterse ve henüz yapmamışsa ona bir sevap yazın. Eğer onu yaparsa 
onu on olarak yazın.?[1] 
 
İnsanı koruyup, ona bir anlamda hizmet ederler. 
Kur'an'da önünde ve arkasında insanı koruyan takipçilerin bulunduğu 
bildirilmektedir.[2] 
Ayrıca hem Kur'an'da[3] 
hem de hadislerde insanı takip eden bir refakatçinin ("karîn"in) bulunduğundan 
söz edilmektedir. 
 
İnsanların fiillerini kaydederler. 
Kur'an'da, üzerinde bir koruyucu ve denetleyici bulunmayan hiçbir kimsenin 
bulunmadığı[4], 
insanların üzerinde muhafızlık eden değerli kâtiplerin mevcut olduğu ve onların 
yapmakta olduklarını bilip yazdıkları[5] 
haber verilmektedir. İki melek, kişinin yaptıklarını yazmaktadır. İnsan hiçbir 
söz söylemez ki yanında gözetleyen, yazmaya hazır bir melek bulunmasın.[6] 
 
 
 
 
 
 
 
 
 [1] 
 Buhari, Müslim 
 
 
 
 
 
 [2] 
 Ra'd: 13/11. 
 
 
 
 
 
 [3] 
 Kaf: 50/23. 
 
 
 
 
 
 [4] 
 Târık: 86/4. 
 
 
 
 
 
 [5] 
 İnfitar: 82/10-12. 
 
 
 
 
 
 [6] 
 Kaf: 50/17-18: Ahmed Kalkan, Kur'an 
 Kavram Tefsiri.




 e-posta adresimize mail atabilirsiniz.
 e-posta adresimize mail atabilirsiniz.