Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Nikâh Şâhidinde Aranan Nitelikler

Nikâh Şâhidinde Aranan Nitelikler


Nikâh Şâhidinde Aranan Nitelikler:


Evlenmede şâhidin fonksiyonu,
evlenmeye ilişkin icap ve kabulü işitmek ve anlamaktan ibârettir. Bunun için
şâhitlerin aynı yerde ve birlikte bulunmaları gerekir. Ayrı ayrı yerlerde veya
aynı yerde olmakla birlikte, birbiri ardından evlenme irâdelerine şâhit olan
kimselerin şâhitlikleri geçerli sayılmaz.
Şâhitte aranan nitelikler
şunlardır:
1) Şâhit akıllı ve ergin
(bülûğa ermiş) olmalıdır. Akıl hastası veya küçük çocukların şâhitliği yeterli
değildir.
2) Şâhitlerin iki erkek
veya bir erkek iki kadın olması gerekir. Tek şâhitle nikâh geçerli olmaz. Çünkü
hadiste "Bir velî ve iki adâletli şahit olmadıkça nikâh olmaz!"
buyurulmuştur (Ebû Dâvud Nikâh, 19). Allah Teâlâ şöyle buyurur:
"Erkeklerinizden iki şâhit tutun. Eğer iki erkek bulunmazsa, bu takdirde râzı
olacağınız şâhitlerden bir erkekle iki kadın yeter." (2/Bakara, 282).
İmam Şâfiî'ye göre bu âyet
nikâh akdini kapsamaz. Kısasta ve diğer şer'î cezalarda olduğu gibi, nikâhta her
iki şâhidin erkek olması şarttır. Hanbelî ve Mâlikîler de aynı görüştedir.
Hanefîlere göre, kadınlar nikâhta taraf oldukları gibi, bir erkek için iki kadın
olmak üzere şâhitlik yapabilirler. Bunların şâhitlikleri yalnız had ve kısas
dâvâlarında unutma ve gaflet sebebiyle kabul edilmez. Çünkü hadler şüphe ile
düşer (bk. es-Serahsî el-Mebsût, Mısır 1324-1331/1906-1912, V, 32, 33; ez-Zühaylî,
a.g.e., VII, 74, 75; Hamdi Döndüren, a.g.e., s. 208, 209).
3) Şâhit hür olmalıdır.
Hanbelîler dışındaki çoğunluk, şâhitlerin hür olması gerektiğini söylerler.
Hanbelîlere göre ise, köle diğer haklar konusunda şâhitlik yapabildiği gibi
nikâhta da şâhit olabilir. Çünkü bunu yasaklayan bir âyet, hadis veya icmâ
yoktur (ez-Zühaylî, a.g.e., VII, 75).
4) Müslüman olmalıdır.
İki tarafın müslüman olduğu bir evlenmede her iki şâhidin de müslüman olması
gerektiğinde görüş birliği vardır. Çünkü gayrı müslimin müslüman üzerinde
velâyet hakkı yoktur (bkz. 4/Nisâ, 141; el-Kâsânî, a.g.e., II, 253). Ebû Hanîfe
ve Ebû Yusuf'a göre, iki taraf veya yalnız kadın ehl-i kitaptan olursa şâhitler
de ehl-i kitaptan olabilir.
5) Çoğunluk fakihlere
göre, görme yeteneği şart olmayıp, işitme ve anlama yeteneğinin bulunması
şarttır. Bu nedenle şâhidin nikâh akdinde konuşulan sözleri anlaması gerekir.
Çünkü şâhitliğin amacı budur. Aksi halde şâhit, bir söz kesme veya nişan
merasimini nikâh akdi sanabilir. Bu da toplumda yanlış anlamalara neden olur.
6) Şâhitler evlenecek
kimselerin usûl, fürû veya diğer hısımlarından olabilir. Buna göre, ana, baba,
dede ve nine ile, eşlerin oğul veya kızları nikâhta -yukarıda belirtilen
niteliklere sahip iseler- şâhit olabilirler. Çoğunluğa göre bu hısımlardan
birisi velî olarak akde katılıyorsa şâhit sayılmaz (el-Kâsânî, a.g.e., II, 253,
254; el-Fetâvâl-Hindiyye, I, 267, 268).
7) Hanefîlere göre,
şâhitlerin adâletli olması şart değildir. İki fâsık şâhidin şâhitliği de
yeterlidir. Çünkü fâsık velî olmaya ehildir. İmâmiyye Şîası da bu görüştedir.
Hatta İmâmiyye mezhebine göre, nikâhta şâhit bulundurma, akdin sıhhat şartı
değil, menduptur. Onlar sürekli nikâhta şâhit bulundurma, ilân ve açığa vurmayı
müstehap sayarlar. Şianın en sağlam görüşüne göre, kadın reşid, ergin olunca iki
şâhit ve velînin hazır bulunması şart değildir (bk. el-Muhtasaru'n-Nâfi' fî
Fıkhıl-İmâmiyye, Dârul-Kitabil-Arabî, Mısır (t.y), s. 194).[1]








[1]
Hamdi Döndüren, Şâmil İslâm Ansiklopedisi. c. 5, s. 92-104.

NİKÂH VE TALÂK.. Nikâh; Anlam ve Mâhiyeti
İslâm'da Nikâh İbâdeti
Nişanlılık Döneminde Kıyılan Nikah.
Nişan Bozma
1- Mehirden Sayılması İçin Verilen Hediyeler
2- Mehirden Sayılmayan Hediyeler
Nikâhın Önemi
I) Koca Hâkimiyetine Dayanan Evlilik
2) Eşlerin Eşitliği Esasına Dayanan Evlilik
3) Ortalama Sistem
İslam'daki Durum
Evlenmenin Hükmü
Eş Seçimi
Nikâh'ın Rükünleri
İcap ve Kabulde Bulunurken Uyulacak Şartlar
Evlilik Akdinde Velînin Rolü
Evliliğin Tek Kişi Tarafından Akdedilmesi
Nikâh Akdinde Özel Şartlar Belirlemek
Evliliğin Sıhhat Şartları
Nikâh Şâhidinde Aranan Nitelikler
Karı Koca İlişkisi
Mehir
Mehrin Üst ve Alt Sınırı
Mehrin Konusu
Mehrin Çeşitleri
1) Mehr-i Müsemmâ
a) Mehr-i Muaccel
b) Mehr-i Müeccel
2) Mehr-i Misil
Mehr-i Mislin Takdiri
Mehrin Sahibi
Kadının, Mehrin Tamamına Hak Kazandığı Haller
1) Sahih Halvet
2) Zifaf
3) Eşlerden Birinin Ölümü
Mehrin Yarısının Ödeneceği Haller
Kadına Mehir Vermenin Gerekmediği Durumlar
Mut'a Nikâhı
Mut'anın Yasaklandığını Bildiren Sünnet Delili
Mut'a Konusunda Sahâbe Uygulaması
İbn Abbas'ın Mut'aya İlişkin Görüşü
Mut'a Nikâhı Hakkındaki Hadisler
Şianın Görüşü
Râzi'nin Şi'anın Delillerine Cevabı
Kur'ân-ı Kerim'de Nikâh Kavramı
Hadis-i Şeriflerde Nikâh.
Cennet Bahçesi veya Cehennem Çukuru Âile Hayatı Aile; Bireyden Cemaate, Düzensizlikten Nizama, Günahlardan İbadete Geçiş
Çocuk Cennet Kokusu, veya...
Çocuğun Ana Baba Üzerinde Hakları (Ana Babanın Görevleri) 1- Güzel İsim
2- İyi Terbiye
3- Evlendirme
4- Eşit Muâmele
Diğer Görevleri
Tahnîk
Kulağına Ezan Okuma
Akika kurbanı
Sünnet (Hıtân)
Saçını Tıraş Edip Ağırlığınca Sadaka Vermek
Ailede Haklar ve Görevler
1- Kadının Ailedeki Görevleri
2- Kocanın Ailedeki Görevleri
3- Çocukların Anne ve Babalarına Karşı Görevleri
4- Kardeşlerin Birbirlerine Karşı Görevleri
Ana-Babanın En Büyük, En Kutsal Görevi Çocuklar, Çocuklar, Çocuklar!
Çocuk Eğitimi
Kadının En Saygın, En Mübarek Konumu; Annelik
İslâm Aile Hukukunun Özellikleri
Evlenme, Evlilik.
Kefâet/Küfüv; Evlenecekler Arasında Denklik ve Uyum..
1) Dindarlık
2) İslâm
3) Hürriyet
4) Neseb
5) Mal
6) Meslek
Başlık Parası
Nişan, Nişanlanma.
Düğün; Nikâhın İlânı
Velîme; Düğünde İkrâm..
Nesil Emniyeti
Teaddüd-i Zevcât/Poligami
Birden çok Kadınla Evlenmenin Şartları
1- Eşler Arasında Adâletli Davranmak
2- Eşlerin Geçimini Sağlamaya Gücü Yetmek
Çok Evliliğe İslâm'ın İzin Vermesinin Hikmetleri
Genel Sebepler
Özel Sebepler
Doğum Kontrolü.
Düşük Yapma.
Talâk/Boşanma; Allah'ın Hoşlanmadığı Mubah.
Talâkın Hikmeti
Talâkın Hükmü
Talâk Yetkisi
Talâkın Çeşitleri
1- Sünnî Talâk
2- Bid'î Talâk
3- Ric'î Talâk
4- Bâin Talâk
Talâkta Şâhit Bulundurma
Boşama Mehri