Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

b) Gayri mütekavvim mal

b

b) Gayri mütekavvim mal:

Fiilen elde edilmemiş olan veya İslâm'a göre,
zarûret hali dışında yararlanılması mubah olmayan şeylerdir. Sudaki balık,
havadaki kuş, toprak altındaki madenler ve ormandaki av hayvanları gibi henüz
elde edilmemiş şeyler örfen gayri mütekavvim maldır. Ayrıca şarap ve domuz eti
müslümana göre mütekavvim mal değildir. Çünkü zarûret dışında bu ikisinden
müslümanın yararlanması mubah değildir. Bunlar gayrimüslimlere göre ise
mütekavvim maldır (es-Serahsi, el-Mebsût, XI, 102; Şafiî, el-Ümm, IV, 198, 205;
Muhammed Hamidullah, el-Vesâiki's-Siyâsiyye, Vesîka no: 59; ez-Zühaylî, el-Fıkhul-İslâmî
ve Edilletuh, IV, 40, 45).

Mütekavvim mal üzerindeki satım, kira, hibe,
iâre, rehin, vasiyet, ortaklık vb. akitler geçerli (sahih); gayri mütekavvim mal
üzerindekiler ise bâtıl olur. Yine mütekavvim mal telef edilirse, mislî ise
mislini, kıyemî ise kıymetini tâzmin etmek gerekir. Gayri mütekavvim mal,
müslümana ait olursa tazmin yükümlülüğü bulunmaz.