Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Ba'su Ba'de'l-Mevt

Ba

Ba'su Ba'de'l-Mevt

Ba'su ba'de'l-mevt: Öldükten sonra tekrar
dirilmek demektir. Buna "haşr-ı ecsâd (cesedlerin birleşmesi) neş'e-i uhrâ
(ikinci yaratılış) da denir. Bu dirilme İsrafil (a.s.)'ın sûra ikinci defa
üflemesiyle olacaktır. Buna iman etmek İslâmî akîde gereğidir. Kur'ân-ı Kerîm'de
"Sonra sûra bir defa daha üflenecektir. Bir de görürsün ki insanlar
kabirlerinden doğrulmuş bakıyorlar." (39/Zümer, 68) buyurulur. O zaman Allah
Teâlâ insanların dağılan parçalarının aslî uzuv ve parçalarını bir araya
getirecek ve Âlem-i Berzah'da bulunan ruhlarını bedenlerine iâde ederek
diriltecektir.

Öldükten sonra dirilmenin vukû bulacağını Allah
ve Rasûlü haber vermektedir. Bu konuda akıl, ilim ve duygularla bilgi elde
edilemez. Fakat bunlar öldükten sonra dirilmenin vukû bulmayacağını da ispat
edemez. Öyle ise öldükten sonra dirilme aklen mümkündür. Aklen mümkün olan bir
şey hakkında nass vârid olunca artık ona inanmak gerekir.

Kur'ân-ı Kerîm öldükten sonra dirilme üzerinde
çok durur. Çünkü Mekke müşrikleri bunu bir türlü kabul edemiyorlar ve şiddetle
karşı çıkıyorlardı. Kur'ân-ı Kerîm'de ifade edildiği gibi: "Hayat ancak dünya
hayatıdır. Biz tekrar diriltilecek değiliz" (6/En'âm, 28) diyorlardı. Kur'ân-ı
Kerîm öldükten sonra dirilmenin olacağını sadece haber vermekle yetinmez, ispat
etmek için birtakım aklî deliller de getirir. Bunlardan bir kısmı şöyledir:

1- Bir şeyin benzeri ve örneği yok iken onu ilk
defa yaratan, öldükten sonra tekrar benzerini meydana getirmeye elbette
kadirdir. "Bütün varlıkları yoktan var eden ve sonra da tekrar diriltecek
olan Allah'tır. Bu, O'na pek kolaydır." (30/Rûm, 27). Halef oğlu Ubey bir
gün Hz. Peygamber (s.a.s.)'e geldi. Elinde bulunan çürümüş bir kemiği
ufalayarak: "Böyle çürüdükten sonra bunu tekrar kim diriltecek?" dedi. Bunun
üzerine aşağıdaki âyetler indi: "İnsan kendisini bir damla sudan
yarattığımızı görmez mi ki, hemen apaçık bir hasım kesilir. Yarattığımızı
unutarak bize misal getirir ve ?çürümüş kemikleri kim diriltecekmiş?' der. De
ki: ?Onları ilk defa yaratan diriltecektir. O, bütün yaratılanları çok iyi
bilir." (36/Yâsîn, 77-79; İbn Kesîr, Tefsîru'l-Kur'ani'l-Azîm, IV, 581).

Bu ve benzer âyet-i kerîmelerde öldükten sonra
dirilme ispat edilirken ilk yaratılıştan hareket edilmiş, örneği ve benzeri yok
iken ilk defa yaratmanın güçlüğü yanında ikinci defa benzerini yaratmanın daha
kolay olduğuna dikkat çekilmiş, âlemi ilk defa yoktan var eden Yüce Allah'ın,
ölüleri tekrar diriltmeye haydi haydi kadir olacağı vurgulanmıştır.

2- Uyku, küçük ölüm sayıldığı gibi uyanma da
küçük hayat sayılır. İnsanlar uykudan sonra uyandıkları gibi öldükten sonra da
dirileceklerdir (6/En'âm, 60).

3- Yağmursuzluk ve kuraklık sebebiyle
yeryüzündeki bitkiler ve yeşillikler kururlar. Sonra yağmur yağınca ya da
sulanınca tekrar canlılık kazanırlar. "Yeryüzünü kupkuru görürsün. Üzerine su
indirdiğimiz zaman harekete geçip dirilir. Bu, Allah'ın delillerindendir.
Şüphesiz toprağa can veren Allah, ölüleri de diriltir. Muhakkak o, herşeye
kaadirdir." (41/Fussılet, 39). "Sen yeryüzünü kupkuru görürsün. Fakat,
biz, oraya su indirdiğimiz zaman harekete geçer kabarır her çeşit güzel bitkiler
bitirir. İşte bütün bunlar delildir ki, Allah haktır, ölüleri diriltecektir.
Allah herşeye kadirdir, Kıyâmet kopacaktır, bunda şüphe yoktur. Allah
kabirlerdekileri kaldıracaktır." (22/Hacc, 5-7).

4- Âdem'i (a.s.) topraktan yaratıp neslini
meniden yaratan kudret, öldükten sonra diriltmeye de kadirdir. Kur'ân-ı
Kerîm'de: "Ey insanlar! Eğer tekrar diriltilmemizden şüphe ediyorsanız, ilk
yaratılışınızı bir hatırlayın. Yaratmadaki kudretimizi açıkça göstermek iççin
biz sizin aslınızı topraktan,sonra onun neslini nutfe (meni) den yarattık."
(22/Hacc, 5).

5- Göklerin ve yerin yaratılması öldükten sonra
insanların tekrar diriltilmesinden daha güçtür. Allah Teâlâ şöyle buyurur:
"Şüphesiz göklerin ve yerin yaratılması, insanların (ikinci defa)
yaratılmasından daha büyük bir iştir. Fakat insanların çoğu bunu bilmezler."
(40/Mü'min, 57).

6- Kur'ân-ı Kerîm'de öldükten sonra dirilme
hakkında geçmişte vuku bulmuş misaller de verilmiştir. Kehf sûresinde anlatılan
Ashabu'l-Kehf* hadisesi, Bakara sûresinin ikiyüz altmışıncı âyetinde anlatılan
Hz. İbrahim (a.s.)'in paramparça ettiği dört kuşun tekrar diriltilmesi hadisesi,
aynı sûrenin iki yüz elli dokuzuncu âyetinde anlatılan -tefsirlerin belirttiğine
göre- Üzeyir (a.s.) hâdisesi bunlara misaldir.

Bunların dışında başka deliller de vardır. Hz.
Ali öldükten sonra dirilmeyi inkâr eden birine: "Benim dediğim olursa sen
zararlı çıkarsın, fakat senin dediğin çıkarsa ben bir şey kaybetmem" diye cevap
vermiştir. Bir başka zât da: "Toprağa hangi tohum atılmıştır da bitmemiştir?
İnsanların tekrar dirileceğinden niçin şüphe ediyorsunuz?" demiştir. (8)